نوێترين
چیڕۆک
٢٥ ئەیلوول ٢٠٢٢
مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان کەرستەی بنەڕەتین بۆ بەدەستهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام
بۆ زانیاری زیاتر
وێنە
٢٥ ئەیلوول ٢٠٢٢
مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان کەرستەی بنەڕەتین بۆ بەدەستهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام
بۆ زانیاری زیاتر
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٢١ ئەیلوول ٢٠٢٢
هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون دەستی پێکردووە بۆ پێدانی دەرفەتێکی دیکە بە منداڵانی دەرەوەی قوتابخانە، لەنێویاندا منداڵانی پەنابەری سووری، لە پێناوی دەستڕاگەیشتن بە خوێندندا
بۆ زانیاری زیاتر
نوێترين
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام له عيراق
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام بانگەوازێکی نیشتمانین بۆ کارکردن لە پێناو کۆتاییهێنان بە هەژاری و پاراستنی ژینگە و کەشوهەوای گۆی زەوی و هەروەها بۆ دڵنیابوونیش لەوەی کە دانیشتوان لە هەموو شوێنێک لە ئاشتی و خۆشگوزەرانی بەهرەمەندن. ئەمانە ئەو ئامانجانەن کە نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق کاریان لەسەر دەکات.
چیڕۆک
٠٧ ئاب ٢٠٢٢
نووسینگەی هاوکاری هەڵبژاردن (OEA) سەکۆیکارێکی بۆ کارمەندانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان لە نووسینگەی پارێزگاکانی هەولێر، دهۆک و سلێمانی لە سەر بابەتی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان ڕێکخست.
ڕاوێژکارانی نووسینگەی مەیدانی هاوکاری هەڵبژاردن سەکۆیکارێکی دوو ڕۆژەیان بە ناونیشانی 'چەمکی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان' لە هەولێر ڕێکخست لە ڕێکەوتی 1 بۆ 2 ـی ئاب. سەکۆیکارەکە چەندین بابەتی گرنگی سەبارەت بە جێندەر لە هەڵبژاردنەکان لەخۆگرت بووە وەک یەکسانی و دادپەروەری و جێندەر بە گشتی، یاسای هەڵبژاردن، کۆتای ئافرەتان و توندوتیژیی ئەنجامدراو بەرامبەر بە ئافرەتان لە هەڵبژاردنەکان. لە ماوەی ئەم ڕاهێنانەدا، بەشداربووان زانیاری و تێگەیشتنیان لە سەر ئەزموونەکانی پیاوان و ئافرەتان لە پرۆسەکانی هەڵبژاردن وەرگرت ، بە جەختکردنە سەر گرنگی بەشداری ئافرەتان لە پرۆسەکانی هەڵبژارن و بنیاتنانی دیموکراسیەت، پێشکەشکردنی ئامرازەكان بۆ کارمەندانی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگاکان بۆ شیکردنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردن و هەڵبژاردنەکان لە دیدیکێکی جێندەرییەوە. شازدە بەشداربوو لە سەکۆیکارەکە بەشداربوو بوون ، شەشیان ئافرەت بوون. کارمەندانی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگاکانی کۆمسیۆن هەر یەک لە بەڕێوەبەری نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگا، سەرۆکی بەشی ڕاهێنان و کارمەندی ڕاگەیاندنی لەخۆ گرت بوو. هەروەها، پێنج بەرپرسی هەماهەنگی مەیدانی لە نووسینگەی نیشتیمانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان و دوو کارمەندی نووسینگەی هەرێمی کوردستانی کۆمسیۆن ئامادەی ڕاهێنانەکە بوون.
1 of 5
چیڕۆک
١٩ ئاب ٢٠٢٢
یونامی لە ١٩ مین ساڵیادی تەقینەوەی بارەگای نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەغدا باپەندیی خۆی بۆ خەڵکی عیراق دووپات دەکاتەوە
١٩ی مانگی ئاب یادەوەرێکی تاڵی هەمیشە زیندووە بۆ تەواوی نەتەوە یەکگرتووەکان. لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆی ساڵی ٢٠٠٣دا بارەگای نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەغدا تەقێندرایەوە کە بووە مایەی کوژرانی ٢٢ کارمەند بە نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکانی ئەوساشەوە، سێرجیۆ دیمیلیۆ، لەگەڵ برینداربوونی ١٥٠ی تر.
هەموو قوربانییەکانیش کارمەندی نەتەوە یەکگرتووەکان بوون کە کاریان دەکرد بۆ هەڵسانەوەی دوای شەڕی وڵات. لە ساڵی ٢٠٠٩ شەوە، ئەم رۆژە وەک "رۆژی مرۆیی" دەستنیشانکرا و هەموو ساڵێکیش یادی دەکرێتەوە بۆ رێزگرتن لە کاری گرینگی مرۆیی لەسەرتاسەری جیهاندا.
ئێمە لە نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاریی عێراق (یونامی) یادی ئەوانە دەکەینەوە کە گیانیان بەخت کرد و ئەوانەش کە بریندار بوون و هەروەها ئەو خانەوادانەش کە تا ئێستا بەدەست ئاسەواری ئەم کارەساتەوە دەناڵێنن. ئێمە هەروەها یادی ئەو ئامانجانەش دەکەینەوە کە ئەوان گیانی خۆیانیان بۆ کردە قوربانی کە هەمان ئەو ئامانجانەن کە ئێمە ئەمڕۆ دووپاتیان دەکەینەوە کە بریتییە لە هاریکاریکردنی خەڵکی عیراقە.
لەراستیدا، عێراق لەم ساڵانەی دواییدا بەدەست چەندین کێشەوە دەناڵێنێت بەو قەیرانەی ئێستاشەوە کە زۆر درێژەی کێشاوە. بەڵام هیچ لەم قەیرانانەی ئێستا ئی ئەوەن کە چار نەکرێن و نە ئی ئەوەشن بخرێنە پێش بەرژەوەندیی نیشتمانییەوە.
ئەو هەموو قوربانییەی کە بۆ بەهێزبوونی عێراق دراوە نابێت بەفیڕۆ بچن بەڵکو هەوڵەکان پێویستە بۆ گفتوگۆ و چارەسەر بن لەپێناو بەرژەوەندیی گشتیی عێراقدا.
1 of 5
چیڕۆک
٠٣ ئەیلوول ٢٠٢٢
Enhancing the prisons staff skills on the Risks and Need Assessment Protocols and Sentence Planning to Develop Policies and Protocols for the Implementation and Operationalization of These Targeted RNA Protocols in Prison
Within the framework of the Returning Foreign Terrorist Fighter Detention Program, (FTF), funded by the U.S. Government and under UNODC Regional Office for the Middle East and North Africa, UNODC-Iraq and Vienna-HQ, launched the two training workshops on the ’Risks and Needs Assessment (RNA) Protocols in Prisons and the Related Sentence Planning’ and ‘Developing policies and protocols for the implementation and operation of a specified RNA for terrorist and FTF prisoners to mitigate the threats posed by terrorist and FTF prisoners within the broader prison context’ for the managers and staff of prisons and reform centres under the jurisdiction of the Iraq Federal Government.
Taking place from 14-20 August, through coordination with the Ministry of Justice, the workshops enhanced the development of well selected, trained, motivated staff, and reiterated the importance of interventions for prisoners. They included 61 participants encompassing prison managers, social workers, and prison officers along with a participant from MoFA. The workshops were conducted by Mr. Joseph Jhugroo, Head of the FTF program in Iraq, together with support from Mr Shah Khan, Head of the UNODC FTF program in Tajikstan, and selected experts from Bulgaria, Germany, and Canada. The organisation was undertaken by Ms. Saja Abdulsahib, Project Assistant, UNODC.
The training achieved two major objectives; gaining in-depth knowledge and understanding of the challenges, needs and priorities of the penitentiary systems in Iraq, and supporting Prison administrations to increase their capacity to classify terrorist and FTF prisoners effectively by applying individualized RNA and to follow-up on classification findings in terms of allocation, categorization and rehabilitation/disengagement programs.
The need for rehabilitation and reintegration of FTFs and Violent and Extremist Offenders (VEOs) to be understood as the responsibility of a diverse group of professions working in cooperation was highlighted, together with recognition of the important distinctions between male and female FTFs and that the needs of women in detention should include consideration of their children.
A detailed examination took place of the links between the diagnosis required for structured sentence planning and the identification of individual risks and needs of a radicalized inmate.
The training concluded with several recommendations including the need for dynamic security training and the formation of a Task force of qualified representatives from relevant bodies to work on the development of policies and protocols for RNA in the prison system. Additionally, the participants highlighted the desire for an in-depth study of female FTFs in their facilities.
Through continued partnerships with local authorities, the UNODC aims to strengthen Iraq’s institutional capacity to develop and integrate the relevant RNA instruments into practice, enabling prison staff to perform their tasks in and effective, professional manner to manage and mitigate the threats posed by terrorists and FTF prisoners. International best practices will be examined and adapted to the local context.
1 of 5
بڵاوکراوە
٠٦ ئەیلوول ٢٠٢١
United Nations Sustainable Development Cooperation Framework IRAQ (UNSDCF)
For decades, Iraq has suffered political instability caused by armed conflict, waves of internal displacement, and the resulting socio‐economic crises. The decline in the oil prices, on which the Government2is heavily dependent, the proliferation of armed actors operating outside State control, and the COVID‐19 pandemic exacerbated existing vulnerabilities. The youth popular uprisings, which started in October 2019, called for improved governance system, meaningful political reforms, economic growth, accountable political institutions and job opportunities.
1 of 5
چیڕۆک
٢٦ تەمووز ٢٠٢٢
Statement to the Security Council (A.O.B) SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert | Tuesday 26 July 2022
Thank you for the opportunity to provide an update on recent tragic events in Zakho District, Dohuk Governorate, resulting in the loss of nine civilian lives and injuring 33 others.
In my most recent briefing to this Council, I questioned - and not for the first time - the use of “shelling and missiles as the new normal for Iraq”, warning that this was a “very risky way to advance interests, and one which further weakens the State of Iraq”.
***
Well, here is what we know so far.
In the early afternoon of 20 July, five rounds of artillery struck Parkha resort. This resort is a well-known tourist destination. And as would be expected at this time of year, it was packed with visitors - including children.
The first round impacted on an unpopulated hillside overlooking Parkha. However, the next rounds hit the centre of the resort, killing - as I said - nine civilians (including three children, one of whom was a one-year-old infant) and injuring 33. Eleven of the injured have reportedly undergone surgery and three remain in critical condition.
Immediately following the attack, Prime Minister Mustafa al-Kadhimi established a committee. The same day, this committee visited the site of the attack to witness the devastation, to collect evidence and to engage with witnesses and local authorities.
Based on its assessment of the evidence collected, the Government of Iraq, in the clearest of terms, attributed the tragic events to Turkish armed forces. In the meantime, the Turkish Foreign Ministry issued a press release, stating that “Türkiye is against all kinds of attacks targeting civilians”, that it “is ready to take all steps to reveal the truth”, inviting “Iraqi government officials not to make statements under the influence of the rhetoric and propaganda of the treacherous terrorist organization and to cooperate in bringing the real perpetrators of this tragic incident into light”.
The next day, on social media, the Turkish Embassy in Baghdad stated, “we join our condolences for our Iraqi brothers who were martyred at the hands of the terrorist organization PKK”.
Meanwhile, also on 20 July, the PKK issued a statement denying presence in the area, blaming Türkiye for the attack.
***
Mr. President,
In response to the tragic events, Iraq’s National Security Council held an emergency session the same day. This Council strongly condemned the “Turkish attack” and rejected the use of Iraqi territory as a base to attack neighbouring countries and “settle accounts”.
Among other directives issued, the Foreign Minister was tasked with preparing an integrated file on the “repeated Turkish attacks” against Iraq as well as to summon the Turkish Ambassador and recall the Iraqi Chargé d'Affaires from Ankara, without sending a new ambassador to Türkiye.
The Ministry of Foreign Affairs noted that Iraq’s government would “resort to the highest levels of diplomatic response”, including the UN Security Council.
On 21 July, Iraqi leaders from across the political spectrum held a high-level meeting and issued a joint statement condemning the “Turkish attack” and “supporting the procedures for international complaints”.
On 23 July, Prime Minister Mustafa al- Kadhimi met with KRG Prime Minister Masrour Barzani. In a joint statement issued after the meeting, the two sides expressed their “strong condemnation of the Turkish aggressions on Iraqi territory”.
Also on 23 July, the Council of Representatives convened to discuss the incident in the presence of the Foreign and Defence Ministers, the Army Chief of Staff as well as the Deputy Commander of Joint Operations.
In his presentation to parliament, the Foreign Minister noted that more than 22,700 Turkish violations of Iraqi sovereignty had been recorded since 2018. He also stated that the Foreign Ministry had submitted 296 memoranda of protest against Turkish “interference” since 2018.
During the same meeting, the parliamentary Security and Defence committee recommended the expulsion of PKK elements from Iraq, the withdrawal of all Turkish forces, the redeployment of federal forces along the border with Türkiye, the abolition of security agreements - if any - with Türkiye, and a review of the defence budget to enhance its military capabilities.
In essence: while no one wishes for further escalation, Iraq demands that Türkiye withdraws its forces from all Iraqi lands and calls for an investigation.
***
Mr. President,
This horrific attack on a well-known and clearly identifiable tourist site demonstrates a shocking disregard for civilian life and for the universally accepted standards of international humanitarian and human rights law which seek to protect civilians. While all parties to any conflict must take all feasible precautions to avoid harm to civilians at all times, this was clearly not adhered to.
In my conversation with Iraq’s Prime Minister yesterday, he once again emphasized the importance of a transparent and thorough investigation: independent or jointly. It is vital, he said, to put a stop to speculations, denials, misunderstandings and rising tensions. Meanwhile, I do understand that Türkiye is also ready to address the issue jointly, with Iraq, in order to determine exactly what happened.
***
In conclusion, Mr. President, and as I have said many times in past years, Iraq rightfully rejects the notion that it can be treated as an arena for external and regional rivalries - as an arena where neighbours, and any other actor for that matter, routinely, and with impunity, violate its sovereignty and territorial integrity.
Indeed, it is of the greatest importance that all attacks on Iraqi territory cease. Such aggression not only recklessly heightens national and regional tensions but also causes, as we have seen, grave human tragedies.
Thank you, Mr. President.
1 of 5
چیڕۆک
٢٥ ئەیلوول ٢٠٢٢
مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان کەرستەی بنەڕەتین بۆ بەدەستهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام
هەولێر، ٢٠ی ئەیلولی ٢٠٢٢- دەستڕاگەیشتن بە خۆراك و ئاوی پێویست و خانووبەرە و پەروەردە و تەندروستی و کارێکی شایستە و ئازادیی بۆ پراکتیزەکردنی کلتوری مرۆڤایەتی لە مافە سەرەتاییەکانی مرۆڤن، کە ئەگەر ڕەتبکرێنەوە دەتوانێت نائارامی کۆمەڵایەتی دروست بکات.
بۆ بەهێزکردنی لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ چاودێریکردنی سیاسەتی یاسادانان و پرۆسەکانی بودجە کە دەتوانن ئەم مافانە گەرەنتی بکەن، نووسینگەی مافی مرۆڤی یونامی لە هەولێر ڕاهێنانێکی یەك ڕۆژەی بۆ ٢٧ بەشداربوو – لە ژن و پیاو – ئەنجامدا کە پێکهاتبوون لە ڕۆژنامەنووسان و ئەو ڕێکخراوانەی کۆمەڵگەی مەدەنی کە کار لەسەر پرسەکانی مرۆیی، وگەشەپێدان و ژنان و مافی کچان دەکەن.
ئانێت لیت، راوێژکاری باڵای پاراستنی ژنان لە یونامی لە هەولێر رایگەیاند، ئامانجی راهێنانەکە بەهێزکردنی بەشداربووان بووە بە ئامرازی دروست بۆ چاودێریکردنی ئەو یاسایانەی کە دەرکراون بۆ دڵنیابوون لە دەستڕاگەیشتن بە مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکانیان هاوڵاتیان.
ئاماژەی بەوەشکردووە، "پێویستت بە زانیاری و لێهاتوویی پێویست هەیە بۆ چاودێریکردنی بنەماکانی مافە ئابووری و کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان و هەروەها دەستنیشانکردنی پێشێلکارییەکانی. هەروەها ئەم ڕاهێنانە ئامرازی دروستتان بۆ دابین دەکات بۆ ئەنجامدانی پەیوەندییەکی مانادار لەگەڵ حکومەت و ئەکتەرەکانی دیکە کە پەرە بە پاراستنی ئەم مافانە دەدەن و پشتگیری دەکەن کە ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام پێشدەخەن، دڵنیابوون لەوەی کە کەس لەدوای خۆی بەجێناهێڵین."
تارا سەعدەدین، کارمەندی چاودێری و هەڵسەنگاندن لە ڕێکخراوی ئێما بۆ گەشەپێدانی مرۆیی، کار لەسەر چاودێریکردنی مافەکانی تەندروستی سێکسی و زاوزێ بۆ مێینەکان دەکات لەناو گروپەکانی گەنجان لە قوتابخانەکاندا. خاتوو سەعدالدین لە چاوپێکەوتنێکدا لە کۆتایی ڕاهێنانەکەدا وتی: "نەبوونی شەفافیەتی زانیاری بۆ ئەم مافانە هەیە، و ئێمە پێمان خۆشە ئەو ئامرازانە بەکاربهێنین کە ئەمڕۆ بەدەستمان هێناوە بۆ دابینکردنی ئەو دەستڕاگەیشتنە بە زانیاری بۆ دانیشتوانی فەرامۆشکراو".
بۆ بەدەستهێنانی ئەم مافانە، ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و میدیاکان پێویستیان بە دروستکردنی هاوپەیمانییەکی کاریگەر و کارا دەبێت بۆ دروستکردنی تۆڕی پەیوەندی و هاوکاریکردن سەبارەت بە چاودێریکردنی مافەکانی هاوڵاتیان.
سورکێو محەمەد، سەرنووسەری ماڵپەڕی پەرەگراف، کە دەزگایەکی هەواڵیی سەربەخۆی ئۆنلاینە، گرنگی هاوبەشی لە چاودێریکردن و دەستنیشانکردنی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ بەرز دەنرخێنێت. دامەزراوەکەی سکاڵای یاسایی لەسەر سێ سەرۆکایەتییەکەی هەرێمی کوردستان (سەرۆک و سەرۆکی حکومەت و سەرۆکی پەرلەمان) تۆمارکردووە بەهۆی دەستنەگەیشتن بە زانیاری لەسەر بودجەی حکومەتی هەرێم. بەڕێز محمد ئەزموونی خۆی لەگەڵ بەشداربووانی دیکە باس کرد سەبارەت بە چۆنیەتی داکۆکیکردن لە مافی وەرگرتنی زانیاری.
ئەو وتی، "وۆرکشۆپەکەی ئەمڕۆ زۆر گرنگ بوو بۆ بنیاتنانی هاوبەشیی بەردەوام لە نێوان ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و میدیاکان بۆ ئەوەی بتوانین پێکەوە کار بکەین بۆ ئەوەی هۆشیارییەکی باشترمان هەبێت لەسەر چۆنیەتی پەیوەندیکردن لەگەڵ دەسەڵاتدا بۆ بەرەوپێشبردنی شەفافیەت و ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و سەروەریی یاسا."
1 of 5
چیڕۆک
١٦ ئەیلوول ٢٠٢٢
هاوبەشیکارییە ستراتیژییەکان هەمووان دێنێتە پێش بۆ وەدیهێنانی ئامانجەکانی گەشە پێدانی بەردەوام لە ساڵی 2030
20 لە ڕاهێنانێک دەربارەی چۆنیەتی دروستکردنی هاوبەشیکاریی ستراتیژیی بۆ هاوکاریکردن لە پێناو کۆتایهێنان بە هەژاریی و پاراستنی هەسارەی زەوی و باشترکردنی ژیان و ئاسۆی هەمووان لە هەرێمی کوردستان ، ٢٠ فەرمانبەری تەکنیکی سەر بە وەزارەتی پلاندانانی هەرێمی کوردستان ، برەوویان بە کارامەییەکانیان دا .
ڕاهێنانە یەک ڕۆژیەکە لە لایەن نووسینگەی پاڵپشتی گەشەپێدانی سەر بە نووسینگەی هەرێمیی یونامی لە هەولێر ، بە هاوبەشی لەگەڵ وەزارەتی پلاندانی هەرێمی کوردستان ئەنجامدرا و ئامانج لێی بەهێزکردنی بەشداربووان بوو ، لە بنیاتنان و پتەوکردنی پەیوەندییە هاریکارئامیزەکان لەگەڵ لایەنە پەیوەندارە جیاکان ،ئەوانەی دەکرێ یارمەتیدەر بن لە چاودێریکردنی جێبەجێکردنی ئامانجەکانی گەشە پێدانی بەردەوام .
لەمبارەیەوە دکتۆر کەنار هیدایەت ، بەڕێوەبەری گشتی هەماهەنگی و هاریکاری لە وەزارەتی پلاندانی هەرێمی کوردستان وتی"ئەم ڕاهێنانە پەیوەستە بە بەرزکردنەوەی ئاستی تێگەیشتنمان بۆ ئامانجەکانی گەشە پێدانی بەردەوام و هەروەها بنیاتنانی هاوبەشیکاری سترتاتیژیی چونکە ئێمە پێویستین بۆ جێبەجێکردنی سیاسەتەکانی حکومەت و پلانەکانی گەشەپێدان." لە درێژەی قسەکانی ئەو ئاماژەی بەوە دا کە ئەو زانیارییانەی کە بەشداربووان وەدەستیان هێناوە دەگوازرێنەوە بۆ نووسینگەکانی بەڕیوەبەرە گشتییەکانی وەزارەتەکانی هەرێمی کوردستان.
لە وتەکەیدا بەڕێز کیزیت پاتریک لە نووسینگەی پاڵپشتی گەشەپێدانی سەر بە نووسینگەی هەرێمیی یونامی لە هەولێر ئەوەی ڕوونکردەوە کە وەزارەتی پلاندانی عێراق ڕوانینی 2030 وەک چوارچێوەیەک دەبینێ بۆ پێشوەچوونە گەشەپێدانەکانی خۆی و هەروەها وەکو نەخشە ڕێگایەکیش کە پێویستە هەموو وەزارەتەکان و حکومەتە خۆجێییەکان پابەند بن پێی لە پێناو جێبەجێکردنی ئەجێندای جیهانیی 2030 وتی " بە لای ئێمە زۆر گرنگە ئەو کەرەستەو زانیارییانە دابین بکەین کە ئێوە پێویستتانە بۆ جێبەجێکردنی ئەم کارە."
گۆهدار موحەمەد عەلی سەرۆکی یەکەی ئامار ی دانیشتووان وهێزی کار ، کە یەکێک بوو لە بەشدار بووان دەربارەی ئەو وانانەی کە لە ڕاهێنانەکە فێری بووە وتی " بۆ من گرنگ بوو بزانم کێ لەوانەیە ببێ بە هاوبەشیکارمان و هەروەها چ سەرچاوەیەکیش لەگەڵ خۆی دێنێتە سەر مێز. لە ڕێگای ئەم زانینە ، ئێستا بیرۆکەیەکی باشترم هەیە دەربارەی برەودان بە نیشاندەرە پەیوەستەکان بە جێبەجێکردنی ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام."
1 of 5
چیڕۆک
٢١ ئاب ٢٠٢٢
وتاری جێگری نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ عێراق بۆ کاروباری سیاسی و هاریکاریی هەڵبژاردن ، بەڕێز کلۆدیۆ کۆردۆن
ئامادەبووانی خۆشەویست،
١٩ ساڵ لەمەوبەر و لە ڕۆی ١٩ی ئابی ساڵی ٢٠٠٣دا و ڕێک دوای ٥ ڕۆژ لە دامەزراندنی یونامی لەلایەن ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە بەپێی بڕیاری ژمارە ١٥٠٠، بارەگای نەتەوە یەکگرتووەکان، کە بە ئوتێل کەناڵیش ناسراوە، لە یەکەم هێرشی تیرۆریستیدا لە بەغدای پایتەختدا تەقێندرایەوە و بووە مایەی کوژرانی ٢٢ کارمەند و برینداربوونی زیاتر لە سەد کەس.
چەندین کەس لە ڕزگاربووانی ئەو تەقینەوەیە لێرە لەگەڵ ئێمەدان کە هەندێکیان تا ئێستاش هەر بەردەوامن لە کارکردن لەگەڵ نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق.
سەرەڕای دژواریی ئەو ڕۆژە و ئەو کارەساتانەی دواتر کە لەوساوە بەرۆکی عێراقیان گرتووە، کەچی ئەم هاوەڵ پیشانەمان پابەندن بە ڕۆڵ بینین لە بنیاتنانی ئایندەیەکی سەقامگیر و پڕئاشتی بۆ وڵاتەکەیان.
تکایە با هەموومان پێکەوە سەری ڕێز و نەوازش بۆ ئەو هاوپیشانەمان دانەوێنین. من هەست بە شانازی دەکەم کە لێرە لەگەڵ ئێوەم لەم بۆنە پیرۆزەدا.
من سڵاو دەنێرم بۆ ئەوانەی کە لەم هێرشەدا بریندار بوون و هەروەها بۆ ئەوانەش کە لێرە ئەمڕۆ لەگەڵماندان. شایانی باسە، نەتەوە یەکگرتووەکان و هەموو ئەوانەی کە خۆیان بۆ کاری مرۆیی تەرخان کردووە ستایشی قوربانییەکانتان و پابەندبوونە بەردەوامەکەتان دەکەن بۆ عێراقێکی جێگیر و سەقامگیر.
هەرچەندە تەقینەوەکە کۆمەڵگای مرۆیی کردە ئامانج بەڵام خەڵکی عیراقیش بەدەر نەبوو چونکە سەرەتایەک بوو بۆ تیرۆرێک کە دواتر بەرۆکی عێراقی گرت و بگرە لە ساڵانی دواییشدا بووە مایەی کەوتنەوەی ژمارەیەکی زۆر لە قوربانی.
لە کاتێکدا کە ئێمە ئەمڕۆ یادی رۆژی جیهانیی مرۆیی دەکەینەوە و ڕێزیش لە هەموو قوربانیانی دەگرین لە عێراق و سەرتاسەری جیهاندا، بەردەوام هەڕەشە و هێرش دەبینین لەدژی کارکەرانی مرۆیی و کارمەندانی تەندروستی و چالاکوانانی مەدەنی و کارمەندانی ڕێکخراوە بیانییەکان و چەندین پیاو و ژنی قارەمانی تر کە ژیانی خۆیان لە پێناو هاوکاریکردنی لێقەوماوانی شەڕ و کارەساتەکان دەخەنە مەترسییەوە.
لەراستیدا، ئەوە کە ئەنجومەنی گشتی رۆژی تەقینەوەی ئوتێل کەناڵی لە ١٩ی ئابدا کردە رۆژی جیهانیی مرۆیی پڕ بە پێست و شایستە بوو لەپێناو ڕێزگرتن لەو کارکەرە مرۆییانەی کە لە میانی کارکردندنیاندا یان گیانیان بەخت کرد یانیش بریندار بوون.
ئێمە ئەمساڵ، سەرقاڵی بەشداریپێکردنی کۆمەڵگا و کاری پێکەوەیین چونکە یەکەم کەس کە بەهانای قەیرانەکانەوە بچێت کۆمەڵگاکان خۆیانن بە هاوکاریی خۆبەخشان و کارکەرانی بواری بارودۆخی تەنگەتاوی (ئیمێرجنسی) و دەسەڵاتە لۆکاڵی و نیشتمانییەكان و ڕێکخراوە ناحکومییەکان و ئاژانسەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و چەندانی تریش.
کاری مرۆیی بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە یەکڕیزی و هاوپشتی تا ئێستاش هەر بەهێز و درێژەی هەیە . کاریگەریی بە تەنیا سنووردارە بەڵام بە یەکەوە جیاوازیی گەورەتر دروست دەکات.
من تەنها هەفتەیەک لەمەوبەر لە یونامی وەک جێگری نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ عێراق دەست بەکار بووم. من چەندین برادەرم لەو تەقینەوەیە یان کوژران یان بریندار بوون. لەراستیدا، ١٩ی ئاب رۆژێکی تایبەتە هەم بۆ من و هەمیش بۆ برادەرەکانم لە نەتەوە یەکگرتووەکان و شوێنەکانی تریش.
شانازییەکی زۆرە بۆ من کە یەکەم کارم لەگەڵ "یونامی"ی عێراق بێت و لەگەڵ ئێوەش ئەمڕۆ ئەم یادە بکەمەوە بۆ وەبیرهێنانەوەی ئەو ٢٢ کارمەندەی کە گیانی خۆیان لەپێناو ئاشتیی عێراق بەخت کرد. لەگەڵ رێزگرتن لە ئەوانیش سەری ڕێز بۆ هەموو ئەوانەش دادەنەوێنین کە خزمەتی مرۆیی پێشکەش دەکەن و هەروەها قوربانیانی تیرۆریش. ئێمە میراتی پابەندیمان بۆ ئاشتی و دادوەری و خۆتەرخانکردنمان لە ئەوانەوە وەرگرتووە.
زۆر سوپاس
1 of 5
چیڕۆک
٠٧ ئاب ٢٠٢٢
نووسینگەی هاوکاری هەڵبژاردن (OEA) سەکۆیکارێکی بۆ کارمەندانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان لە نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگای موسڵ ئەنجامدا سەربارەت بە ڕەچاوکردنی چەمکی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان.
ڕاوێژکارانی نووسینگەی مەیدانی هاوکاری هەڵبژاردن سەکۆیکارێکیان بە ناونیشانی "ڕەچاوکردنی چەمکی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان" لە موسڵ پێشکەش کرد. وۆرکشۆپەکە چەندین بابەتی گرنگی سەبارەت بە جێندەر لە هەڵبژاردنەکان لەخۆگرت بووە وەک یەکسانی و دادپەروەری و جێندەر بە گشتی، یاسای هەڵبژاردن، کۆتای ئافرەتان و توندوتیژی ئەنجامدراو بەرامبەر بە ئافرەتان لە هەڵبژاردنەکان. لە ماوەی ئەم ڕاهێنانەدا، بەشداربووان زانیاری و تێگەیشتنیان لە سەر ئەزموونەکانی پیاوان و ئافرەتان وەرگرت لە پرۆسەکانی هەڵبژاردن، بە جەختکردنە سەر گرنگی بەشداری ئافرەتان لە پرۆسەکانی هەڵبژارن و بنیاتنانی دیموکراسیەت، پێشکەشکردنی ئامرازەكان بۆ کارمەندانی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگاکان بۆ شیکردنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردن و هەڵبژاردنەکان لە دیدیکێکی جێندەریەوە. بەشداربووان گفتوگۆی گرنگی یونامی (UNAMI)ـیان کرد بۆ بەشداری پێکردنی پارتە سیاسیەکان و ڕێکخستنی سەکۆیکار بۆ پێشکەشکردنی جێندەر لە سیاقی چوارچێوەیی یاسایی. دوازدە بەشداربوو لە سەکۆیکارە بەشداربوو بوون سێیان ئافرەت بوون . کارمەندانی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگای کۆمسیۆن، بەڕێوەبەری نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگا، سەرۆکی بەشی ڕاهێنان و ڕاگەیاندن، کارمەندانی بەشی پارتە سیاسیەکان لە وۆرکشۆپەکە بەشدار بوون.
1 of 5
چیڕۆک
٠٧ ئاب ٢٠٢٢
نووسینگەی هاوکاری هەڵبژاردن (OEA) سەکۆیکارێکی بۆ کارمەندانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان دەربارەی ڕەچاوکردنی چەمکی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان لە نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگای کەرکوک ئەنجامدا
نووسینگەی مەیدانی هاوکاری هەڵبژاردن لە کەرکوک سەکۆیکارێکی دوو ڕۆژەیان بە ناونیشانی 'ڕەچاوکردنی چەمکی جێندەر لە هەڵبژاردنەکان' لە کەرکوک ڕێکخست.
ئەو بابەتە تایبەتانەی لە سەکۆیکارەکە گفتوگۆیان لە سەرکرا هۆکاری جێندەر بوو لە هەڵبژاردنەکان و یاسای هەڵبژاردن، کۆتای ئافرەتان و توندوتیژی ئەنجامدراو بەرامبەر بە ئافرەتان لە هەڵبژاردنەکان.
بەشداربووانی سەکۆیکارەکە فێری جیاوازیەکان بوون لە سەر ئەزموونەکانی پیاوان و ئافرەتان لە پرۆسەکانی هەڵبژاردن، بە جەختکردنە سەر گرنگی بەشداری ئافرەتان لە پرۆسەکانی هەڵبژارن و بنیاتنانی دیموکراسیەت، پێشکەشکردنی ئامرازەكان بۆ کارمەندانی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگاکان بۆ شیکردنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردن و هەڵبژاردنەکان لە دیدیکێکی جێندەریەوە.
16 کارمەندی نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگای کۆمسیۆن لە سەکۆیکارەکە 16 بەشدار بوون ، شەشیان ئافرەت بوون. بەشداربووان هەر یەک لە بەڕێوەبەری نووسینگەی هەڵبژاردنی پارێزگا و جێگرەکانی لەخۆگرت بوو لەگەڵ نوێنەرانی بەشی ڕاهێنان، دارایی، تۆمارکردنی دەنگدەران، سەرچاوە مرۆییەكان، لۆجستی، ڕاگەیاندن و ئاسایش.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٢١ ئەیلوول ٢٠٢٢
هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون دەستی پێکردووە بۆ پێدانی دەرفەتێکی دیکە بە منداڵانی دەرەوەی قوتابخانە، لەنێویاندا منداڵانی پەنابەری سووری، لە پێناوی دەستڕاگەیشتن بە خوێندندا
هەولێر، ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ - بەبۆنەی ساڵی نوێی خوێندن لە هەرێمی کوردستان، وەزارەتی پەروەردەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، بە هاوبەشی لەگەڵ یونیسێف، كۆمیسیاری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران، و رێكخراوی منداڵپارێز و هاوبەشەكانی گروپی خوێندن دەستیكرد بە "هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون" بۆ رەخساندنی دەرفەت بۆ منداڵانی دەرەوەی قوتابخانە لەنێویاندا منداڵانی پەنابەری سووری بۆ ئەوەی دەستیان بە خوێندن رابگات. هەڵمەتەكە پابەندبوونی هاوبەش و ئاژانسەكانی نەتەوە یەکگرتووەکان دووپات دەكاتەوە بۆ پشتیوانیکردن لە جێبەجێکردنی سیاسەتی تێكەڵكردنی پەروەردە و خوێندن پەنابەران. كە لە كۆتایی ساڵی 2021دا لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە پەسەند كرا. لەژێر دروشمی: "پەروەردە بۆ هەمووان لە پێناو ئایندەیەکی باشتردا!"، چالاکیی دەستپێکردنی هەڵمەتەكە لە قوتابخانەی بەهاری نوێ لە شاری هەولێر بەڕێوەچوو، کە ئەمساڵ منداڵانی پەنابەری سووری لەخۆگرتووە.
بەڕێز ئالان حەمە سەعید، وەزیری پەروەردەی حکومەتی هەرێمی كوردستان لە چالاکییەکەدا رایگەیاند "بە پشتیوانی هاوبەشەكانمان، ئێمە پابەندین بە پەیوەندیدكردن بەو منداڵانەی لە باری هەر لاوازیدان بۆ ئەوەی هاوكارییان بكەین تاوەكو خەونەكانیان خۆیان بۆ ئایندەیەكی باشتر بەدی بهێنن"،و جەختی لەسەر گرنگیی دەستەبەركردنی دەرفەتی یەكسانی خوێندن بۆ سەرجەم منداڵان کردەوە.
لەم ساڵەی خوێندنەوە، سەرجەم منداڵانی پەنابەران لە تەمەنی 6بۆ9 ساڵی دەتوانن خۆیان تۆمار بكەن و بخوێنن لە قوتابخانەكانی هەرێمی كوردستانی عێراقدا. وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان، بە هاوکاریی بەڕێوەبەرایەتییەکانی پەروەردە، و قوتابخانەکان، و هاوبەشەکانی پەروەردە، زامنی ئەوە دەكات لە كەشێكی فێربوونی پێشوازیكاردا دەرفەتی دەستڕاگەیشتن بە خوێندن بۆ سەرجەم منداڵان دەستەبەر بكات. منداڵان بە زمانە فەرمیە دانپێدانراوەکانی پرۆگرامی خوێندن (سۆرانی، بادینی، ئاشوری، تورکمانی، ئینگلیزی و عەرەبی) لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەخوێنن.
تیجا ڤاڵاندینگهام بەرپرسی بەشی پەروەردە لە یونیسێف لە عێراقدا رایگەیاند كە“هەموو منداڵێک مافی خوێندنی هەیە، خوێندنی فەرمی، و نافەرمی، و خوێندنی ئۆنلاین یان تاكەکەسی، بە چاوپۆشین لەوەی چ پاشخانێكی هەیە یان لە چ بارودۆخێدایە. یونیسێف دەیەوێت سەرجەم منداڵان بچنە قوتابخانە و فێربوون بەدەست بهێنن. ئەمە پەنابەرانیش دەگرێتەوە، و لەم روانگەیەوە، جێبەجێکردنی سیاسەتی تێكەڵكردنی پەروەردە و خوێندنی پەنابەران داهاتوویەکی گەشتر دەستەبەر دەكات بۆ منداڵە پەنابەرەكان . یونیسێف بەردەوام دەبێت لە پشتگیریکردنی وەزارەتی پەروەردە بۆ جێبەجێکردنی ئەم سیاسەتە، و پابەند دەبێت بە دەستەبەركردنی خوێندنی كواڵیتی بەرز بۆ هەموو منداڵان، و ئاوێتەكردنی منداڵانی پەنابەر لە سیستەمی پەروەردەدا هەنگاوێکە بەرەو بەدیهێنانی کۆمەڵگایەکی گشتگیر“.
جین نیكۆلاس بێوز، نوێنەری كۆمیسیاری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران لە عێراق رایگەیاند: "ئەركی هاوبەشی ئێمە ئەوەیە هەموو هەوڵێك بخەینەگەڕ بۆ رێگەخۆشكردن بۆ بەدیهێنانی ئایندەیەكی باشتر بۆ منداڵانی ئاوارە. وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێشەنگی و سەركردایەتیەكی گەورە پیشان دەدات لە رووی دەرفەتدان بە منداڵە پەنابەرەكان بۆ ئەوەی لە قوتابخانە گشتییەكاندا بخوێنن و رێگەدان بە مامۆستا پەنابەرە بەتواناكان بۆ ئەوەی بەشداری لەم كۆششە پەروەردەییانەدا بكەن. هەرێمی كوردستانی عێراق ئەوەی بۆ ناوچەكە روون كردۆتەوە كە پێشوازیكردن لە پەنابەران چۆن دەبێت. زۆرێك لە منداڵە پەنابەرەكانی هەرێمی كوردستانی عێراق لێرە لەدایك بوونە، واتە دوای ئەوەی دە ساڵ پێش ئێستا دایكان و باوكانیان لە ووڵاتی خۆیان هەڵاتن. فێربوونیان هاوشان بە هاوڕێ كوردە عێراقییەكانیان دەرفەتی زیاتریان بۆ دەستەبەر دەكات بۆ دروستكردنی ئەو پەیوەندییانە پارێزگاری لە شیرازەی كۆمەڵگەكان دەكەن."
رزگار ئەل جاف، بەڕێوبەری نیشتیمانی بە وەكالەتی رێكخراوی منداڵپارێز لە عێراق، رایگەیاند:
"منداڵان ئایندەی ووڵاتی ئێمەن و ئەركی سەرشانمانە كە زامنی ئەوە بكەین هیچ منداڵێك بێبەش نەبێت لە مافی بەدەستهێنانی ئایندەیەكی توانادار و مسۆگەر، كە دەكرێت توانادار بكرێن لە رێگەی هێنانیان بۆ قوتابخانەكان و ناوەندەكانی فێربوون لە رێی ئەم هەڵمەتەوە كە برتییە لە هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون. وەك ئاژانسێكی پێشەنگی بواری مافەكانی منداڵان، رێكخراوی منداڵپارێز باوەڕی وایە كە خوێندنی مافێكی بنەڕەتی منداڵانە، بە چاوپۆشین لە رەچەڵەكی ئیتنی و ئاینییان و باری كۆچبەرییان، و باری تواناداری/پەككەوتەییان و رەگەزیان بە تێپەڕبوونی ساڵان، رێكخراوی منداڵپارێز پشتیوانی مافی خوێندنی بۆ هەزاران منداڵ كردووە لە نێویاندا پەنابەران، و كۆمەڵگە پێشوازیكارەكان و ئاوارە ناوخۆییەكان، رێكخراوی منداڵپارێز لە رێی وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە، داوا لە حكومەتی عێراق دەكات زامنی گەڕانەوەیەكی سەلامەتی منداڵان بۆ قوتابخانە و فێربوون بكات. هەروەها داوا لە هەموو لایەنە پەیوەندیدارەكان بە بواری پەروەردەوە دەكەن، لە نێویاندا ئاژانسەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان، رێكخراوە ناحكومییە نەتەوەیی و نێودەوڵەتییەكان بۆ برەودان بە كارنامەی هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون و درێژەدان بە هەماهەنگی لە نێوانیاندا بۆ لەخۆگرتنی سەرجەم منداڵان لە هەموو گۆشە و كەنارێك و سەرخستنی ئەم هەڵمەتە."
ئامانجی هەڵمەتی گەڕانەوە بۆ فێربوون چارەسەرکردنی ئەو هۆکارە سەرەکیانەیە كە بوونەتەهۆی ئەوەی منداڵان قوتابخانە جێبهێڵن. یەكەم ئامانجیش بریتییە لە دڵنیابوون لە دەستنیشانكردنی منداڵان و هەرزەکارانی دەرەوەی قوتابخانە و دەستڕاگەیشتنیان بە دامەزراوە/ناوەندەكانی فێربوونی راستەوخۆ و دوور بە دوور لە چوارچێوەی پەروەردەی فەرمی یان نافەرمیدا. دواتر هەڵمەتەكە چارەسەری ئەو پرسە کۆمەڵایەتی، و کولتووری، و ئابووری، و سیاسی، و ڕەفتاری یان کەسییانە دەکات کە ڕێگری دەكەن لە دەستڕاگەیشتنیان بە خوێندن . دەسەڵاتدارانی کەرتی پەروەردە ئاگادار دەکرێنەوە لەو پرسانەی كە كە نوێن و سەریانهەڵداوە و کاریگەرییان لەسەر منداڵان هەبووە و لە ئەنجامدا بوونەتەهۆی ئەوەی لە دەرەوەی قوتابخانە بمێننەوە. بۆ بەدواداچوونی ئەم دەستکەوتانە، سیستەمێکی ئۆنلاین زانیاری پێویست تۆمار دەكات سەبارەت بەم منداڵان و هەرزەکارانە، و هۆکارەکانی جێهێشتنی قوتابخانە، و ئەو پێشکەوتنانەی کە لە پشتگیریکردنی منداڵەکاندا بەدەست هاتوون تا ناونوسکردن لە خوێندنی فەرمی یان نافەرمی. ئامانجەكە ئەوەیە لەم ساڵدا و لە ماوەی هەڵمەتەكەدا پەیوەندی بكرێت بە نزیکەی ٣٣ هەزار منداڵ و هەرزەکاری دەرەوەی قوتابخانەوە.
بۆ پڕکردنەوەی ئەم بۆشایی فێربوونە، هاوبەش و ئاژانسەكانی نەتەوە یەکگرتووەکان بەردەوام دەبن لە پشتیوانیکردن لە وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان بۆ دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە خوێندن بۆ سەرجەم منداڵان، لە نێویاندا منداڵان و هەرزەکارانی پەنابەری سووری.
###
سەرنجێك بۆ سەرنووسەران:
لەبارەی یونیسێفەوە
یونیسێف لە هەندێ لە دژوارترین شوێنەكانی جیهاندا كار دەكات، تاوەكو بەو منداڵانەی جیهان بگات كە دووچاری زۆرترین بێبەشبوون بوونەتەوە. لە زیاتر لە 190 وڵات و ناوچەدا، كار بۆ هەموو منداڵێك دەكەین لە هەموو شوێنێك، ئەویش لە پێناو بنیاتنانی جیهانێكی باشتر بۆ هەمووان.
بۆ زانیاری زیاتر لەبارەی یونیسێف و كارەكانییەوە سەردانی ئەم لینكە بكەن: www.unicef.org
بەدواداچوون بكەن بۆ یونیسێف لە ئینستگرام، تویتەر و فەیسبووك و یوتیوب
بۆ زانیاری زیاتر، تكایە پەیوەندی بكە بە:
میگیل ماتیوس مونۆز
بەرپرسی بەشی راگەیاندن و داكۆكیكردن
نووسینگەی یونیسێف، عێراق
mmateosmunoz@unicef.org
+964 7827820238
مۆنیكا عەواد، تایبەتمەندی پەیوەندییەكان، نووسینگەی یونیسێف، عێراق، تەلەفۆن: +964 7809258545,
mawad@unicef.org
دەربارەی كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران
دەربارەی كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران، كە ئاژانسێكی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكانە، پارێزگاری لەو خەڵكانە دەكات كە ناچاركراون لە ووڵاتی خۆیان هەڵبێن بەهۆی شەڕ و ستەمكارییەوە. ئێمە لە پتر لە 130 ووڵاتدا كار دەكەین، پارێزگاری لە ملیۆنان كەس دەكەین لە رێی ئەو وەڵامدانانەوەی رزگاركردنی ژیان لە خۆدەگرن، لەگەڵ پاراستنی مافە بنەڕەتییەكانی مرۆڤ و هاوكارییكردنیان بۆ بنیاتنانی ئایندەیەكی باشتر.
بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی دەربارەی كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران تكایە سەردانی ئەم لینكە بكە:
http://www.unhcr.org
بۆ زانیاری زیاتر لەبارەی خزمەتگوزارییە پەروەردەییەكانی تایبەت بە پەنابەران لە عێراقدا، تكایە سەردانی ئەم لینكە بكە:
https://help.unhcr.org/iraq/en/rights-and-obligations/education/
بەدواداچووون بكەن بۆ كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران لە رێی (فەیسبووك) و (ئینستیگرام) و @UNHCRIraq))
بۆ زانیاری زیاتر تكایە پەیوەندی بكە بە:
فیراس ئەل خەتیب، ووتەبێژ و بەرپرسی پەیوەندییەكان، كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران لە عێراق،
khateeb@unhcr.org
شەزا شەكفە، یاریدەدەری بەرپرسی پەیوەندییەكان، كۆمیساری باڵای نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ پەنابەران لە عێراق
تەلەفۆن:+964 770 494 6384
ئیمەیڵ:
shekfehs@unhcr.org
لەبارەی رێكخراوی منداڵپارێزەوە
رێكخراوی منداڵپارێز لە ساڵی 1991وە لە عێراقدا كار دەكات. ئێمە یەكێكین لە گەورەترین رێكخراوە ناحكومییە نێودەوڵەتییەكان كە زیاتر لە 100 وڵاتدا كار دەكەین لە جیهاندا، و وەڵامدەرەوەی پێداویستییە مرۆییەكانی و پێداویستییەكانی پەیوەست بە چاكبوونەوە و پەرەپێدانی منداڵان و خێزانەكانیانین و باوەڕمان وایە هەموو منداڵێك شایستەی ئەوەیە ئایندەیەكی پڕ لە دەرفەتی هەبێت.
ئێمە ئەو پرۆگرامە تەواكارییانە بەگەڕ دەخەین كە جەخت لەسەر منداڵان دەكەنەوە لە نەینەوا، و دهۆك، و كەركوك، و سەڵاحەددین و ئەنبار، و بەسرە و دیالە، و بەغداد.
بۆ زانیاری زیاتر لەبارەی رێكخراوی منداڵپارێز لە عێراقدا سەردانی ئەم لینكە بكە: ( www.iraq.savethechildren.net)
نوور موسا، رێكخەری هەڵمەت و پشتیوانی، رێكخراوی منداڵپارێز لە عێراقدا.
Noor.Mousa@savethechildren.org
009647511240100
نیرالی مێهتا، بەڕێوەبەری پرۆگرامی پەرەپێدان، كواڵیتی-عێراق. رێكخراوی منداڵپارێز لە عێراقدا.
nirali.mehta@savethechildren.org
+964 751 124 0235
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٤ ئەیلوول ٢٠٢٢
ئەندامانی پەرلەمان و بەرپرسانی حکومەت و ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتی هەوڵەکانیان چڕکردووەتەوە بۆ بەهێزکردنی پاراستنی کۆمەڵایەتی و مافەکانی کار لە هەرێمی کوردستان
دھۆک، ھەرێمی کوردستانی عراق ( هەواڵى ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتی) ڕێکخراو ی کار لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەکان بۆ بە هێزکردنی پاراستنی کۆمەڵایەتی و مافی کار بۆ کرێکاران لە هەرێمی کوردستان ،زنجیرەیەک چالاکیی ئەم هەفتەیە لە دهۆک لەگەڵ ئەندامانی باڵای پەرلەمان و نوێنەرانی حکومەت بەڕێوەچوو .
وۆرکشۆپێکی ڕاوێژکاری دوو ڕۆژی بۆ گفتوگۆکردن لەسەر پرۆژە یاسای کار و یاسای ده ستەبرىکۆمەڵایەتی هەرێمی کوردستانی عێراق و گرنگی دەرکردنیان لە بەرزکردنەوەی ژینگەیەکی گونجاوی کارکردن لە هەرێم بەڕێوەچوو
لە چالاکییەکەدا نوێنەرانی باڵا ئامادەبوون ،کەتێیاندا سەرۆکی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان دکتۆرە رێواز فايق وجێگری وەزیری کارو کاروباری کۆمەڵایەتی خاتوو زەکیە سەید ساڵح جێگری ونوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی و ڕێکخەری نیشتەجێی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخەری نیشتەجێی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخەری مرۆیی بۆ عێراق خاتوو ئیرینا ڤۆخاچکۆڤا-سۆلۆرانۆ و ڕێکخەری گشتی ڕێکخراوی کار بۆ عێراق دکتۆرة مها قطاع.
خاتوو زەکیاساڵح بریکاری وەزارەتی کار وتی: "یاسای کرێکاران زۆر گرنگە چونکە بەشێکی زۆری کۆمەڵگا دەگرێتەوە و مافی کرێکاران و خاوەنکارەکانیان ڕێکدەخات" " ئەم وۆرکشۆپە لە نێوان وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتی و ئەندامانی پەرلەمان و ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کار بەڕێوەدەبات بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئەم یاسایە لە پیش یەکەم گفتوگۆ لە پەرلەماندا "
خاتوو ڤۆخاچکوڤا سۆلۆرانۆ جەختی لەسەر گرنگی پەسەند کردنی یاسای کار و ده ستەبرى کۆمەڵایەتی کردەوە و گوتی " ئەوان بڕبڕەی پشتەوەی پێکهاتەی کۆمەڵایەتین کە یارمەتی باشترکردنی مافەکانی کار دەدەن بۆ کاری شایستەتر و باشتر"
بەپاڵپشتی یەکێتی ئەوروپا ، ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتی لەگەڵ پێکهێنەرە سێ قولیەکانحکومەت و خاوەنکار و نوێنەرانی کرێکاری و هەروەها پەرلەمانتاران کاردەکات بۆ پێداچونەوە بە ڕەشنووسی یاسای خانەنشینی و ده ستەبرىکۆمەڵایەتی کە ئێستا لەپەرلەمان دایە. پێشکەوتنە سەرەکییەکان بە پێی ڕەشنووسی یاساکە بریتین لە درێژکردنەوەی ڕووماڵکردن بۆ کرێکارانی کەرتی نافەرمی، خۆبەخشەکان، و خاوە ن کارەکان. هەروەها یارمەتی نوێ بە هەموو کرێکارانی کەرتی تایبە ت دەناسێنێت، چ فەرمی و چ نافەرمی، وەک منداڵبوون و بێ کاری .
یاسای کار پەیوەندیەکانی دامەزراندن و گرێبەستەکان و بارودۆخی کارکردن و مافی کرێکاران لە کەرتی تایبەتدا ڕێکدەخات. ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کار پشتگیری تەکنیکی پێشکەش دەکات لە پێداچوونەوەی یاسای کار بۆ دڵنیابوون لەوەی کە یاساکە بە ستانداردی نێودەوڵەتی و باشترین پراکتیکەکاندا دەگونجێت .
دکتۆرة مها قطاع ڕێکخەری گشتی ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتیوتی: "بەهێزکردنی پاراستنی کۆمەڵایەتی و حوكمرانى کار لە ئەولەویەتی سەرەکی بەرنامەی ولاتی کاری شایستەن کە لەلایەن رێکخراوی نێودەوڵەتی کارو پێکهێنەرەکانیەوە واژۆ کراوە وکە ئامرازی سەرەکی ڕێکخراوی کار و کارنامەیە لە جێبەجێکردنی کارنامەی کاری شایستەدا.."وۆرکشۆپەکانی ئەم هەفتەیە بە مەبەستی فراوانکردنی پاراستنی یاسایی و گەرەنتی بۆ کرێکاران و باشترکردنی ژینگەی بازرگانی لە هەرێمی کوردیستان"
هاوتەریب لەگەڵ چاکسازی یاسادانان، ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتی لەگەڵ هاوبەشان کاردەکات بۆ بنیاتنانی توانای لایەنە پەیوەندیدارەکان لە جێبەجێکردنی ئەم یاسایانەدا و ڕێگەدان بە گەیاندنی باشتری خزمەتگوزاری پەیوەندیدار بە دامەزراندن، ئەویش ئەوانەی کە پەیوەندیان بە ده ستەبرىکۆمەڵایەتیەوە هەیە
دواتر وۆرک شۆپی دوو ڕۆژەی ڕاوێژکاری و ڕاهێنانی تەکنیکی بۆ ئەندامانی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان و نوێنەرانی حکومە ت لەبارەی حوکمڕانی دەستەبەری کۆمەلایەتی بەڕێوەچوو.
بەڕێز بژار خالد، سەرۆکی لیژنەی یاسایی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان، وتی: "دانیشتنەکانی تایبەت بە حوکمرانی ده ستەبرى کۆمەڵایەتی لەکاتی خۆیدا بۆ چونکە یارمەتیدەرمان دەبێت بۆ دەستنیشانکردنی هەندێک لە پرسە کارگێڕییەکانی پەیوەست بە جێ بەجێکردنی یاسای نوێی دەستەبەری کۆمەڵایەتی". "ئێمە پێشوازی لەم دەستپێشخەرییە زۆر لە کاتی خۆی دا دەکەین کە لەلایەن ڕێکخراوی کار لەم قۆناغە گرنگەدا هاتۆتە ئاراوە."
ڕاهێنانەکە بە هاوکاری لەگەڵ ناوەندی ڕاهێنانی نێودە وڵەتی ڕێکخراو ی کار ( ILO-ITC )ئەنجامدرا، ڕاهێنانەکە دوو ڕۆژە کۆمەڵێک بابەتی گرتە وە. لەوانە چەمک و بنەماکانی پەیوەست بە پاراستنی کۆمەڵایەتی؛ پارەدارکردنی پاراستنی کۆمەڵایەتی؛ حوکمڕانی دامەزراوەکانی پاراستنی کۆمەڵایەتی؛ هەڵسەنگاندن، پلاندانانی ستراتیژی، بەڕێوەبردنی مەترسی و ستانداردی خزمەتگوزاری؛ و تەکنەلۆژیا و سەرما یەی مرۆیی.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٢ ئەیلوول ٢٠٢٢
بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان لە عێراق و دامەزراوەی ئەمریکی بۆ پەرەپێدانی نێودەوڵەتی و حكومه‌تی هه‌رێمی کوردستان پشتگیری دەکەن له بەدیجیتاڵکردنی سیسته‌می زانیاری به‌ڕێوه‌بردنی گشتی خانه‌نشینی كوردستان
بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان لە نزیکەوە لەگەڵ وەزارەتی دارایی وئابووریی و وەزارەتی پلاندانانی حکومەتی هەرێمی کوردستان کاری کرد بۆ جێبەجێکردنی سیستەمی زانیاریی بەڕێوەبردنی گشتیی خانەنشینیی، کە بەرنامەیەکی ئەلکترۆنیی تایبەتە لەسەر ئینتەرنێت کە دوانزە بەڕێوەبەرایەتی خانەنشینی دەبەستێتەوە بە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی خانەنشینییەوە وجێی پرۆسەیەکی دەستیی وابەستە بە نووسراوی چاپکراو دەگرێتەوە، کە ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت هەماهەنگییەکی ئاسانتر و بێ گیروگرفت تر دەبێت لە بواری زانیاریی ودەستگەیشتن پێی. بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان پێنج خولی ڕاهێنانی ئەنجامدا، کە تێیدا ڕاهێنانی کرد بە 62 کارمەندی بەڕێوەبردنی گشتیی خانەنشینیی، هەروەها پشتگیریی کردنی بەڕێوەبەرایەتی گشتیی خانەنشینیی بە دامەزراندنی یەکەیەکی کارگێڕیی بۆ جێبەجێکردن و بەڕێوەبردنی سیستەمەکە. ئەم سیستەمە نوێیە کە لە 1ی ئاب 2022 دا بە فەرمیی کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، پێشکەشکردنی نزیکەی 600 داواکاریی نوێی خانەنشینیی بەخۆوەبینی.
بەگوتەی د.دارا رەشید مەحمود، وەزیری پلاندانانی حكومەتی هەرێمی كوردستان:"سیستەمی بەڕێوەبردنی خانەنشینی گشتی یەكێكە لە دەستكەوتەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، کە لە هەموو پارێزگاكانی كوردستاندا جێبەجێدەكرێت."
بەڕێز حازم اسماعیل رمضان، بەڕێوەبەری گشتی خانەنشین لە وەزارەتی داريی و ئابووری، گوتی: "سیستەمی نوێی بەڕێوەبردنی خانەنشینی یارمەتیدەر دەبێت لە بە ئەلیکترۆنیکردنی کاروباری خانەنشینان و بەستنەوی هەموو بەڕێوەبەریەتیەکانی خانەنشینی بە یەکەوە لە هەرێمی کوردستان و خێرا ڕاییکردنی مامەڵەی خانەنشینان لە داهاتوودا، هەروەها خانەنشینان لە ڕێگەی ئەم سیستەمەوە دەتوانن بەدواداچوون بۆ دۆخی داواکاری خانەنشینیەکەیان بکەن''
ئێرڤین هیکس، جونیۆر، کونسوڵی گشتی ئەمریکا دەڵێت:"دڵنیابوون لە دەستڕاگەیشتنی مۆدێرن و بێ کێشە بە زانیارییەکانی خانەنشینی پەرەسەندنێکی ئەرێنییە بەرەو بەکارهێنانێكی تەکنەلۆژیای دیجیتاڵی بەشێوەیەكی شەفاف و بەردەوام لە عێراقدا. نوێنەرایەتی ئەمریکا لە عێراق شانازی دەکات بە کارەکانمانەوە بۆ تۆکمەکردنی سیستەمی بەڕێوەبردنی گشتیی خانەنشینی لە هەرێمی كوردستانی عێراقدا".
نوێنەری نیشتەجێی بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان لە عێراق، زێنە عەلی ئەحمەد، گوتی:" بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان لە عێراق سوپاسگوزارە بۆ پشتگیرییە بەخشندەکانی دامەزراوەی ئەمەریکی بۆ پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی شان بەشانی هەوڵە تەواوکارەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ پەرەپێدانی سیستەمی زانیاریی بەڕێوەبردنی گشتیی خانەنشینیی لە کوردستان، کە دەبێتە هۆی دەستەبەرکردنی توانای هاوڵاتیان بۆ بەدەستهێنانی خزمەتگوزارییە گشتییەکان بە شێوەیەکی باشتر لە سەروەختی دەرچوونیان لە هێزی کار".
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٠٢ ئەیلوول ٢٠٢٢
لێدوانی رۆژنامەوانیی ئەنجومەنی ئاسایش سەبارەت بە پشێوییەکانی عێراق
ئەوان هەروەها هەست بە هەوڵەکانی عێراق دەکەن بۆ دابینکردنی سەقامگیری.
ئەندامانی ئەنجومەنی ئاسایش جەخت لەسەر ئارامی و دانبەخۆداگرتن دەکەنەوە و دەسخۆشیش لە داوای پارتە سیاسیەکان دەکەن بۆ خۆدوورگرتن لە توندوتیژیی زیاتر. ئەوان داوا لە هەموو لایەنەکانیش دەکەن بۆ چارەسەرکردنی کێشە سیاسییەکان بە شێوەیەکی ئاشتییانە لەگەڵ رێزگرتن لە سەروەریی یاسا و فەراهەم کردنی مافی گردبوونەوە و ڕێزگرتن لە دامودەزگا حکومییەکان و خۆدوورگرتن لە بەکارهێنانی توندوتیژی.
ئەندامانی ئەنجومەنی ئاسایش داوا لە لایەن و کەسایەتییە سیاسییەکانیش دەکەن کە بێ دواکەوتن بکەونە گفتوگۆی بنیاتنەر و ئاشتییانە بۆ بەرەوپێشبردنی چاکسازی و هەنگاونان بەرەو پێشەوە.
١ی ئەیلوولی ٢٠٢٢
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٢٩ ئاب ٢٠٢٢
یونامی داوای لە خۆپیشاندەران دەکات کە "زۆنی نێودەوڵەتی" جێبهێڵن و بینا حکومییەکان چۆل بکەن لەگەڵ ئەوپەڕی دانبەخۆداگرتنیش
ئەم رووداوانەی ئەمڕۆ لەوپەڕی مەترسیی بەرەو زیاتر هەڵکشاندان. دامودەزگا حکومییەکان پێویستە بێ گیروگرفت و لە هەموو کات و بارودۆخێکدا کارەکانی خۆیان ئەنجام بدەن بۆ خزمەتکردنی خەڵکی عیراق.
یونامی داوا لە هەموو لایەنەکان دەکات بۆ ئەوەی بە ئارامی بمێننەوە و هەماهەنگی لەگەڵ هێزەکانی ئاسایش بکەن و خۆشیان لەو جۆرە کارانە بپارێزن کە سەر بۆ رووداوی تری نەخوازراو دەکێشن کە پێشپێگرتنیان ئەستەمە. یونامی هەروەها داوا لە لایەنە( سیاسیەکان) دەکات بۆ کارکردن بۆ خاوکردنەوەی گرژییەکان و پەنابردنە بەر گفتوگۆ وەک تاکە رێگە بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان.
نابێ عێراقییەكان ببنە قوربانی بارودۆخی کتوپڕ و لەناکاو. ئێستا مانەوەی "وڵات" لە مەترسیدایە.
1 of 5
نوێترين سه‌رچاوه‌كان
1 / 11
سەرچاوەکان
٢٢ کانونی یەکەم ٢٠٢١
سەرچاوەکان
٠٣ تشرینی یەکەم ٢٠٢١
سەرچاوەکان
٠١ تشرینی یەکەم ٢٠٢١
سەرچاوەکان
١١ ئاب ٢٠٢١
1 / 11