نوێترين
وێنە
٢٨ ئایار ٢٠٢٣
کۆبوونەوەی گروپی ڕاوێژکاری ژنان لە هەرێمی کوردستان لە هەولێر
بۆ زانیاری زیاتر
چیڕۆک
٢٨ ئایار ٢٠٢٣
کۆبوونەوەی گروپی ڕاوێژکاری ژنان لە هەرێمی کوردستان لە هەولێر
بۆ زانیاری زیاتر
چیڕۆک
٢٧ ئایار ٢٠٢٣
بە راهێنانێکی گشتگیر لەسەر سەلامەتی و پاکژیی خۆراك لەپێناو چارەکردنی نەبوونی ئاسایشی خۆراك، رێکخراوی یونیدۆ تواناسازی بە بەرپرسانی عێراق دەبەخشێت
بۆ زانیاری زیاتر
نوێترين
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام له عيراق
ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام بانگەوازێکی نیشتمانین بۆ کارکردن لە پێناو کۆتاییهێنان بە هەژاری و پاراستنی ژینگە و کەشوهەوای گۆی زەوی و هەروەها بۆ دڵنیابوونیش لەوەی کە دانیشتوان لە هەموو شوێنێک لە ئاشتی و خۆشگوزەرانی بەهرەمەندن. ئەمانە ئەو ئامانجانەن کە نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق کاریان لەسەر دەکات.
بڵاوکراوە
٢٥ نیسان ٢٠٢٣
2022 Iraq Annual Results Report
The United Nations Country Team (UNCT) in Iraq consists of 23 UN agencies, funds, and programmes led by the UN Resident Coordinator and Humanitarian Coordinator, who is the designated representative of the UN Secretary-General for development operations in Iraq.
The UNCT focuses on achieving Iraq's commitment to Agenda 2030 and the Sustainable Development Goals (SDGs) by providing evidence-based actions and specialized expertise.
The UN family's principle is to "leave no one behind," which guides all of its work in Iraq, with tailor-made support provided for the most vulnerable, disadvantaged, and socially excluded populations.
The UN in Iraq collaborates in a coherent manner to assist the government in achieving national development priorities and international development commitments, such as the SDGs.
The UN Sustainable Development Cooperation Framework (UNSDCF) 2020-2024 outlines the key shared development goals of the UN system in Iraq.
The UNCT focuses on achieving Iraq's commitment to Agenda 2030 and the Sustainable Development Goals (SDGs) by providing evidence-based actions and specialized expertise.
The UN family's principle is to "leave no one behind," which guides all of its work in Iraq, with tailor-made support provided for the most vulnerable, disadvantaged, and socially excluded populations.
The UN in Iraq collaborates in a coherent manner to assist the government in achieving national development priorities and international development commitments, such as the SDGs.
The UN Sustainable Development Cooperation Framework (UNSDCF) 2020-2024 outlines the key shared development goals of the UN system in Iraq.
1 of 5

چیڕۆک
١٨ ئایار ٢٠٢٣
Briefing to the UN Security Council, SRSG Jeanine Hennis-Plasschaert | 18 May 2023
With UNAMI’s next mandate renewal around the corner, I would like to take the opportunity to reflect, just a bit, and more importantly: to look ahead.
In the past months, numerous people and entities have analysed the events that shook Iraq 20 years ago, as well as the developments since.
Few would deny that it has been a very rough road. A road that has seen not only the compounding of existing fragilities, inherited from the previous decades, but also the exposure of new weaknesses.
And while many acknowledged that Iraq, throughout its history, has overcome some very dark times - they also argued that the drivers of instability in the country’s more recent past remained, for the most part, the same.
Drivers such as corruption, weak governance, the presence of armed non-state actors, impunity, factional politics, poor service delivery, inequality, unemployment, and an overreliance on oil.
Having said this, Iraq’s enormous potential was also widely highlighted, as was the view that the moment to act is now - thereby reaffirming that the confirmation of Iraq’s Government, last October, opened a crucial window of opportunity. So, the question is: where do things stand now?
As I mentioned in my most recent briefing to the Council, last February, the Government has shown its resolve to tackle a number of the pressing issues I just mentioned. And that still holds true. It is focusing on its core priorities and trying to avoid distractions that could threaten to upend prevailing political stability.
That said, of course, it is early days. And we do not have a crystal ball to predict the unknowns, which could include the rise of potential disrupters.
As I keep on emphasizing what we do know is that any government in this position needs time. And that, in itself, is already a challenge. Amid low or no tolerance for a return to the status quo, which existed before October 2022, the harsh reality is that there is no time to lose.
Hence, I can only emphasize the necessity for relentless commitment from a wide range of actors; the significance of placing the national interest over that of any individual or party; the critical role of independent state institutions, and the need for an active, empowered and protected civic space.
Madam President, the Government Programme is leading the way - signed off on by all coalition parties united in the State Administration Alliance. Now, that does not mean that there are no disagreements or quarrels, as is the case in other countries governed by a coalition.
To bridge differences and to follow up on implementation in priority areas, regular meetings between government and coalition members take place. It is quite simple: the balancing of multiple differing opinions and interests requires constant compromise.
Now - does this mean that dynamics, trends, opinions and perceptions from outside the coalition are not relevant? Of course, they are very relevant, I would say.
In other words, the healthy interplay of opposition and coalition must be allowed to function, including through public exchanges between decision-makers, political leaders, authority figures and broader civil society.
Also, and given the delicate balance needed to succeed in tackling core priorities, it is important to take into account the potential wider impact of a new law, action, or proposal - whether initiated in Parliament, the Government or elsewhere.
Will it consolidate or potentially conflict with key objectives? Will it bridge or widen divisions between groups and communities? Will it unite or rather estrange people? In other words, to break with the cycles of recurring crises, what must the priorities be? The fact is that Iraq has a full “to do” list. And, narrow or partisan actions will not help in checking it off.
Madam President, the resources needed to turn certain Government goals into realities, such as adequate public service delivery, should be unlocked with the passage of a federal budget. This is yet to happen and, these days, all eyes are on Iraq’s Council of Representatives.
Needless to say: agreement on a functioning budget, sooner rather than later, is critical. Including for the timely organization of the long-awaited Provincial Council Elections, now announced for no later than 20 December this year.
Meanwhile, Iraq continues to rely on oil. And the public sector remains the biggest employer. Now, these phenomena are, of course, nothing new. But, as I have said so many times, neither can last indefinitely. Economic diversification and major structural reforms remain urgent.
And yes, there is no denying it: this will prove to be challenging. For various reasons, including public expectations. After all, rather than developing an employment-generating private sector, successive governments opted for the easy way out. That is, the creation of public sector jobs to “hush” civil unrest. This has led to a wage bill no country could afford.
In saying that, let me also (and once again) emphasize, that much-needed reforms will not take root if choked by the weeds of patronage and graft. Also, as I already mentioned, independent state institutions are critical. No training, capacity building or technical assistance programme can combat the ill effects of political interference.
The good news is that the Government has taken an express stance against the adverse effects of corruption, which stem from the system as constructed over the past two decades. And yes, vested interests will make the required systemic reform undoubtedly an uphill struggle. But it must be done.
In speaking of reforms, I would like to acknowledge the efforts of the Government in pushing Iraq closer to a state of energy independence. Again, this will not happen overnight. But, from the issuing of new licensing rounds to efforts to reduce energy waste, including a clampdown on gas flaring, this ambitious goal is increasingly closer to being reached.
Turning to the Kurdistan Region, Madam President. Disagreements between the two ruling parties in recent months drove the Region close to the brink. It was for good reasons that the political situation was described (by many) as increasingly reckless and irresponsible.
While it is our firm belief that outstanding fiscal, administrative, security and electoral disagreements could have been addressed months ago, the will to compromise was - for far too long - glaringly absent.
That said, repeated efforts by the Region’s President, as well as others, to have the parties return to the negotiation table, and a recent meeting between the Region’s Prime Minister and Deputy Prime Minister, led, at last, to some good news. After more than six months, the Kurdistan Region’s Cabinet met in full on Sunday.
At this stage, I can only express hope that parties will now step up, bridge differences, and work in the interest of all peoples. One glance at the history or geography of the Kurdistan Region reinforces just how urgent the need for sustainable solutions is.
Also, the Region’s parliamentary elections are long overdue. Initially scheduled for October 2022, an Election Day has now been set by the Region’s President, after consultations with all parties, for 18 November of this year. And, let me use this opportunity to remind parties that time is of the essence. Agreement on outstanding electoral issues must urgently be found. Another postponement would be detrimental to public trust.
With regards to Baghdad-Erbil relations, Madam President, I note that dynamics are still being described as good but complicated. Clearly, the political infighting in the Kurdistan Region did not help, as it also affected the relationship with partners in Baghdad.
On 4 April, following a ruling by the Paris-based International Court of Arbitration, and in the absence of the long-awaited hydrocarbon law, Baghdad and Erbil announced that they had reached a temporary agreement to allow for the resumption of oil exports through the Turkish port of Ceyhan.
On 10 May, Iraq’s government requested Türkiye to restart the exports. To date, however, they have not resumed. Since taps were turned off on 25 March, it is likely that hundreds of millions of dollars in revenues have been lost.
Allow me here to underline once more the importance of anticipatory governance and thus the structural institutionalization of relations between Baghdad and Erbil. Be it the budget, questions surrounding hydrocarbon resources, disputed territories, the implementation of the Sinjar Agreement, or any other outstanding issue for that matter, it remains essential to move beyond ad hoc engagements.
Zooming in on Sinjar, we can only express disappointment that little to no progress has been made in the implementation of the 2020 Sinjar Agreement. This is despite the repeated declarations of commitment. To state the obvious: such stagnation creates further space for spoilers (of different backgrounds and affiliations) to exploit the situation to their own ends. And, it blocks thousands of displaced Sinjaris from returning to their areas of origin.
Sadly, a recent rise in tensions between communities in Sinjar was in large part further fuelled by online disinformation targeting the Yazidi community. Local leaders from all sides have collectively worked to dispel this spike in tensions. But challenges to reconciliation will persist until meaningful steps are taken, including those towards a unified administration, stable security structures and reconstruction.
Now, with the inclusion of the 2020 Sinjar Agreement as an explicit priority in the Government Programme, it is high time to get things done.
Madam President, Iraq’s commendable commitment to the return of its citizens from Northeast Syria continues to serve as an example. While new rounds of returns are expected, work is ongoing to reintegrate previous returnees into their areas of origin or, where relevant, to pursue accountability aligned with applicable laws.
As we all know, the Iraqi caseload is overwhelming, and I can only emphasize the criticality of continued support to Iraq and the need for any country with nationals in Northeast Syria to follow suit by repatriating its citizens.
More generally, durable solutions for returnees from Northeast Syria and all other IDPs remain essential. This is particularly relevant following the sudden closure of a camp in Ninewa Governorate last April. Secondary displacement is difficult to control and creates new risks.
Something else, Madam President: water. Water represents the most critical climate emergency for Iraq. By 2035, it is estimated that Iraq will have the capacity to meet only 15% of its water demands. 90% of Iraq's rivers are polluted, and 7 million people are currently suffering from reduced access to water. This is a significant multiplier of threats to Iraq’s stability.
The priority placed on the issue of water security by Iraq’s Government is, therefore, most welcome. And, plans for the extensive updating of Iraq’s water management systems are said to be underway. This will be vital in meeting demands driven by population growth and urbanization.
The fair sharing of resources among Iraq’s neighbours is equally important. If water is a competition, everyone loses. Bold domestic actions and close regional cooperation offer the only winning solution.
On that note, I also wish to draw attention to a simple fact, which is that regional security, economic and political developments do - and will continue to - impact Iraq. I therefore cannot overstate the importance of the Government’s efforts to scale up diplomacy with and among its neighbours in a number of areas – from border security and trade to water-sharing and climate issues.
Of course, regional stability will also hinge on respect for the principles of sovereignty, territorial integrity, and good neighbourliness.
Madam President, allow me to turn now to the issue of missing Kuwaiti and third-country nationals and missing Kuwaiti property - including the national archives.
The Iraqi authorities, assisted by the ICRC and the Tripartite Commission, continue efforts to locate witnesses and possible burial sites for Kuwaiti and third country nationals.
It goes without saying that we welcome the Prime Minister’s decision to establish a committee, comprising members of security agencies, which is chaired by the Human Rights Directorate of the Ministry of Defence and mandated to support activities in this regard.
We continue to await progress on the retrieval of missing Kuwaiti property - including the national archives.
Madam President, as my last point, let me go back to something I mentioned at the start of my briefing: the need for an active, empowered and protected civic space.
Facilitating and allowing a plethora of different voices to be heard, including those which disagree or critique prevailing decisions, is both healthy and essential.
Hence, I would like to express our sincere hope that Iraq’s leaders and authorities publicly embrace civic engagement, and the freedom of expression at that, to avoid fomenting a renewed sense of isolation and disillusion among Iraqi people, particularly the younger generation and women.
To be clear: accountability, rule of law and respect for human rights are equally essential to preventing recurring cycles of crises.
Now, in closing, and as spelled out so often, Iraq has tremendous potential. And through ambitious Government plans, provided, of course, that they are fully implemented, many drivers of instability can be addressed.
Of course, all of this could be easily spoiled - whether through unchecked corruption, interference from within, intrusion from the outside, a groundswell of disillusion or political horse-trading against the common good.
So, what I am essentially saying is: now is not the time to be complacent, or to take for granted that Iraq has turned a corner. So, I sincerely hope that all remain committed.
Thank you.
1 of 5

چیڕۆک
٢٨ ئایار ٢٠٢٣
کۆبوونەوەی گروپی ڕاوێژکاری ژنان لە هەرێمی کوردستان لە هەولێر
لە 23ی ئایاری 2023 ئەندامانی گروپی ڕاوێژکاری ژنان لە هەرێمی کوردستان لە شاری هەولێر کۆبوونەوە بۆ تاوتوێکردنی باردۆخە هەنووکەییەکانی سیاسی و ئابوری و ئاسایش کە کاریگەرییان لەسەر ژنانی کورد هەیە. گروپەکە تەواوکەری گروپی ڕاوێژکاری ژنانە لە بەغدا کە لە ساڵی 2019 دامەزراوە بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ یونامی لەسەر ئەو بابەتانەی کاریگەرییان لەسەر ئەجێندای ئاشتی و ئاسایشی ژنان هەیە.
بیرۆکەی پێکهێنانی گروپەکە لە هەرێمی کوردستان دوای گفتوگۆیەک لە نێوان خاتوو جینین هێنس - پلاسخارت ، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی و گروپێک لە چالاکوانانی ژنانی کورد لە تشرینی یەکەمی ساڵی ڕابردوو هاتە ئاراوە ، لە گفتوگۆکەدا ئەو بابەتانەی کاریگەرییان لەسەر کۆمەڵگەکانی ناوچەکە هەبوو، لەوانە پاراستنی ژنان بەرزکرایەوە. پێسبینی دەکرێت گروپی ڕاوێژکاری ژنانی هەرێمی کوردستان وەک سەکۆیەک کاربکات بۆ برەودان بە بنیاتنانی هاوپەیمانی و هەماهەنگییەکی بەهێز لەنێوان ژنانی کورد لە پاشخان و بەرژەوەندی سیاسی و ئایینی و نەژادی جیاوازەوە.
بۆ ئاسانکردنی گفتوگۆکان خاتوو عایدە موئەما ڕاوێژکاری باڵای جێندەری یونامی ڕایگەیاند " چاوەڕوان دەکرێت ئەندامانی گروپی ڕاوێژکاری ژنان زانیاری و ئەزموون و تێگەیشتنی خۆیان پێشکەش بکەن بۆ پاڵپشتیکردنی ئەرکی پێراسپێردراوی یونامی لەسەر جێندەر و ژنان و ئاشتی و ئاسایش، لەوانە برەودان بە بەشداریکردنی ژنان و نوێنەرایەتیکردنیان و بەشداریکردن لە پرۆسەی سیاسی و هەڵبژاردندا."
خاتوو نەرمین عوسمان حەسەن ، وەزیری پێشووی کاروباری ئافرەتان و نووسەر لە بواری کێشەکانی ژنان ڕوونیکردەوە کە گروپە ڕاوێژکارییەکە ڕۆڵێکی سەرەکی دەبێت لە گفتوگۆکردن دەربارەی "هەڵبژاردن و دامەزراندنی ژنان لە پۆستەکانی بڕیاردان و بارودۆخی ئاوارەکان و گەڕاوەکان."
بەڕێز ڕیکاردۆ ڕۆدریگێز، بەرپرسی نوسینگەی هەرێمیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان لە میانەی بەشداریکردنەکەی هانی ئەندامانی دا کە ئەم سەکۆیە بۆ بەرەوپێشبردنی ئەجێندای ئاشتی و ئاسایشی ژنان بەکاربهێنن.
لە کۆتایی کۆبوونەوەکەدا خاتوو پەخشان زەنگەنە ، چالاکوانی سیاسی و مەدەنی ، جەختی لەسەر گرنگی کارکردن لەم گروپە لەگەڵ یونامی بۆ چارەسەرکردنی کێشە سیاسی و ئابوورییەکان کردەوە و وتی " ئەمڕۆ کارێکی باشمان کرد. ئەو بابەتانەی تاوتوێمان کرد پەیوەندییان بە کێشە سیاسییەکان هەیە و زۆر گرنگە لە ڕوانگەی ژنانی کوردەوە گوێ لە بیرو بۆچوونەکان بگرین. هیواخوازم دوای ماوەیەک ئەم گروپە پشتگوێ نەخرێت."
خاتوو قومریە موحەمەد ، لە کۆمەڵی دادگەریی کوردستان خۆشحاڵی خۆی لە هەمبەر کارکردن لەگەڵ ژنانی دیکە لە نەتەوە و پارتە سیاسییە جیاوازەکان دەربڕی و ڕایگەیاند " ئەم سەکۆیە دەرفەتێک بۆ ژنان دەڕەخسێنێ بۆ ڕاوێژکردن و بەشداریکردن لە پرسە یەکلاکەرەوە گرنگەکان لە پێناو هەرێمی کوردستانی باشتر."
لە هەمان چوارچێوەدا، خاتوو سوعاد رەزاق لە بزوتنەوەی گۆڕان وتی " ئێمە خواستی کارکردنمان هەیە و خۆشحاڵیشین بە پاڵپشتی کردنی یونامی لێمان بۆ وەدەستهێنانی ئامانجەکانمان"
1 of 5

وێنە
٢٣ ئایار ٢٠٢٣
یونامی میوانداری قوتابیانی زانکۆی جیهان دەکات، چالاکییەکانی نەتەوە یەکگرتووەکانیان بۆ ڕوون دەکاتەوە و گوێ لە بۆچوونەکانیان دەگرێت
هەولێر، عیراق
1 of 5
https://www.flickr.com/photos/uniraq/albums/72177720308493177
1 of 5

چیڕۆک
٢٧ ئایار ٢٠٢٣
بە راهێنانێکی گشتگیر لەسەر سەلامەتی و پاکژیی خۆراك لەپێناو چارەکردنی نەبوونی ئاسایشی خۆراك، رێکخراوی یونیدۆ تواناسازی بە بەرپرسانی عێراق دەبەخشێت
رێکخراوی پەرەپێدانی پیشەسازیی نەتەوە یەکگرتووەکان (یونیدۆ) یەکێك لە دوو بەرنامەی راهێنانی چڕکراوەی خۆی لەسەر سەلامەتی و پاکژیی خۆراك وەك بەشێك لە پرۆژەی پاڵپشتیکراوی وڵاتی یابان سەرکەوتووانە بە ئەنجام گەیاند، لەژێر ناوی "پاڵپشتیی فریاگوزارییانەی هۆیەکانی پەیداکرنی بژێوی لەپێناو کەمکردنەوەی قەیرانی نەبوونی ئاسایشی خۆراکی لەنێو کەسانی لاواز و کەمدەستی عێراقدا." بەرپرسانی حکومی لە وەزارەتەکانی تەندروستی و، کشتوکاڵ و، بازرگانی و پیشەسازی لە هەرێمی کوردستانی عێراق بەشدارییەکی چڕ و کارایان لە راهێنانێکدا کرد کە لە رۆژانی ١٣-١٨/٠٥/٢٠٢٣ ئەنجام درا.
مەبەست لە ئەم خولە گشتگیرەی راهێنان بریتی بوو لە بەهێزکردنی تێگەیشتن و تواناکانی بەرپرسانی حکومەت و، پێشکەشکردنی ئامراز و زانیاریی پێویست پێیان لەپێناو بەهێزکردنی سەلامەتی و پاکژی و کواڵیتیی خۆراك. بە ئاشناکردنی بەشداربووان بە بەرزترین پێوەرەکانی سەلامەتیی خۆراك و رێکارە وەزارییەکان، ئامانجی راهێنانەکە ئەوە بوو کە بەشداربووان بە جۆرێك ئامادە بکات بتوانن خزمەتگوزارییەکانی رێنیشاندان و باشترین شێوازی کارکردن پێشکەش بە دامەزراوەکانی خزمەتگوزاری خۆراك بکەن و، بۆ ئەوەی پابەندبوونیان بە رێنماییە پیشەسازییەکان ئاسانتر ببێت.
لە ماوەی ئەو شەش رۆژەی راهێنانەکەدا، بەشداربووان بە وردی چەند لایەنێکی جیاوازی پەیوەست بە گواستنەوە و پرۆسەکانی چارەسەرکردن و هەڵگرتنی خۆراك و هۆکارەکانی پیسبوونیان تاوتوێی کرد. شارەزایانی ئاست باڵا لە فەرمانگەی کۆنترۆڵی جۆریی سەر بە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی راهێنانەکەیان بەڕێوە برد و، زانیاریی وردیان لەسەر رێکار و ئامراز و رێنماییەکانی پەیوەست بە پرۆسەکانی چارەسەرکردنی بە شێوەی سەلامەت بە بەشداربووان گەیاند.
خالیس محەمەد، وەك بەشداربوویەکی خولەکە، رەزامەندیی خۆی سەبارەت بە ئاکامەکانی پرۆگرامەکە بەم شێوەیە نیشان دا، "ئێستا تێگەیشتنێکی قووڵتر و شارەزاییەکی پێویستمان هەیە بۆ ئەنجامدانی پشکنینەکانی سەلامەتیی خۆراك. بەم زانیارییانەی پێمان دراوە، دەتوانین رێنمایی بەرهەمهێنەرانی خۆراك بکەن تاکو کارەکانی خۆیان بۆ پاراستنی سەلامەتیی خۆراك توندوتۆڵتر بکەن و، ئەمەیش بە شێوەیەك کە ببێتە پشتیوانیکردنی گەشەسەندنی کارەکانیان."
بە هۆی تێگەیشتنی لە رۆڵی تەوەرییانەی سەلامەتی خۆراك لە پەرەپێدانی هەمیشەییدا، محەمەد ئەوەیش ووت کە، "سەلامەتیی خۆراك رۆڵێکی گرنگی لە پەرەپێدانی کشتوکاڵ و ئاسایشی خۆراکدا هەیە و، بنچینەیەکی دوورمەودا بۆ گەشەسەندنی بەردەوام و هەمیشەیی پێك دەهێنێت."
راهێنانەکە جەختی خستە سەر گرنگیی سەلامەتیی خۆراك لە پاراستنی تەندروستیی گشتیدا. ئەرخەوان ئیبراهیم، بەشداربوویەکی دیکەی خولەکە، باسی لەوە کرد کە پرۆگرامی راهێنانەکە جەخت خستوەتە سەر ئەو مەترسییانەی کە لە چالاکی و پرۆسەکانی ئامادەکردنی خۆراکدا دێنە پێش و، ئاماژەی دا بەوەی، "راهێنانەکە تیشکی خستە سەر رێوشوێنەکانی دڵنیایی و بەهێزکردنی کواڵیتی، کە نیشاندەرە سەرەکییەکانی تەندروستیی مرۆڤ دیاری دەکات."
لە سایەی داننان بە بەرپرسیارێتییە هاوبەشەکانی دەستەبەرکردنی سەلامەتی خۆراك، ئیبراهیم جەختی لەوە کردەوە کە پێویست بە هەوڵی گشت ئەندامانی زنجیرەی دابینکردنی خۆراك و دەسەڵاتەکانی رێککاری دەکات بۆ ئەوەی بتوانرێت گرفت و مەترسییەکان بدۆزرێنەوە و دەستنیشان بکرێن.
بە وەرگرتنی زانیاری و شارەزایی نوێ، بەشداربووان ئێستا تەواو ئامادە بۆ ئەوەی رێنمایی پسپۆرانە لەسەر چالاکییەکانی تایبەت بە دەستەبەرکردنی سەلامەتیی خۆراك بە جۆرێك پێشکەش بە پرۆژە و دامەزراوەکانی بەرهەمهێنانی خۆراك بکەن کە پابەندی رێنماییە پەیوەندیدار و هەنوکەییەکان بن. دروستکردنی متمانەی بەکاربەران بە کواڵیتی و سەلامەتیی بەرهەمی خۆراكیی خۆماڵی پایەیەکی بنەڕەتییە بۆ پشتیوانیکردنی گەشەی ئابوری لە پیشەسازیی خۆراك و خولقاندنی زیاتر و بەردەوامی دەرفەتەکانی کارکردن.
ئەم پرۆگرامەی راهێنان بە سەرپەرشتی رێکخراوی یونیدۆ دەبێتە نیشانەیەکی گرنگ بۆ بەهێزکردنی پێوەرەکانی سەلامەتیی خۆراك و چارەکردنی قەیرانی نەبوونی ئاسایشی خۆراك لە عێراقدا. بە بەخشینی شارازەیی پێویست بە بەرپرسە حکومییەکان، پرۆژەکە دەیەوێت برەو بە پەرەپێدانی هەمیشەیی و، گەشەی کشتوکاڵ و، باشترکردنی ئاسایشی خۆراك لە سەرانسەری وڵاتدا بدات.
1 of 5

چیڕۆک
٢٣ ئایار ٢٠٢٣
یونامی میوانداری قوتابیانی زانکۆی جیهان دەکات، چالاکییەکانی نەتەوە یەکگرتووەکانیان بۆ ڕوون دەکاتەوە و گوێ لە بۆچوونەکانیان دەگرێت
لە چوارچێوەی پەیوەندیکردن لەگەڵ چین و توێژە جیاوازەکان بۆ ڕوونکردنەوەی کارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، نووسینگەی هەرێمایەتی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاریی عێراق (یونامی) لە ٢٢ی ئایاری ٢٠٢٣دا لە هەولێر میوانداری کۆمەڵێك قوتابی بەشی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانى زانکۆی جیهانى (هەولێر)ی کرد.
ئامانج لە سەردانەکەش، کە لە لایەن نووسینگەی ڕاگەیاندنی یونامییەوە ڕێکخرابوو، پێدانی تێڕوانینێکی گشتی بوو بە قوتابیان سەبارەت بە کارەکانی یونامی لە هەرێمی کوردستان و گوێگرتن لە بۆچوون و نیگەرانییەکانیان.
بەڕێز ڕیکاردۆ ڕۆدریگێز، بەرپرسی نووسینگەی هەرێمایەتی یونامی لە هەولێر، بەخێرهاتنی قوتابیانی کرد بۆ باڵەخانەی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد. هەروەها لەلایەن بەڕێز فلۆریان ڕازسبێرگەر، بەرپرسی باڵای مافی مرۆڤی یونامی لە هەرێمی کوردستان، و بەڕێز ئاسۆ کاکەیی، کارمەندی بەشی کاروباری هەڵبژاردن، و خاتوو سیلیا دادسۆن، کارمەندی بەشی ڕاگەیاندن، و خاتوو کرمان عەبدولقادر، کارمەندی باڵای پەیوەندییەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری مین(UNMAS)، کورتەیەکیان سەبارەت بە ئەرك و چالاکییەکانی یونامی و بابەتگەلێکی گشتی تری پەیوەست بە نەتەوە یەکگرتووەکانەوە، وەك بابەتی سیاسی و مافەکانی مرۆڤ و زانیاری گشتی و کاروباری مین، پێدرا.
قوتابیان – ١٧ کوڕ و ٧ کچ - بە یاوەری بەڕێز محمود ئیسماعیل، بەرپرسی بەشی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان لە زانکۆی جیهان هاتبوون. لە میانەی گەشتێکدا بۆ بارەگای نووسینگەی هەرێمایەتی یونامی لە هەولێر، قوتابیان لە نزیکەوە ئاشنای کارەکانی کارمەندانی یونامی بوون، بە کارمەندی نیشتمانی و نێودەوڵەتیشەوە، هەروەها گفتوگۆشیان لەسەر چەند بابەتێکی جێسەرنجی جۆربەجۆر کرد.
لە وتەکەیدا بەڕێز ڕۆدریگێز ڕایگەیاند کە یونامی هەماهەنگی باشی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان و دامودەزگاکانی هەیە. ئاماژەی بەوەشکرد کە سەرکردایەتی نێردەکە زۆرجار سەردانی هەرێمی کوردستان دەکات و لەگەڵ بەرپرسانی باڵا و ڕابەرانی کۆمەڵگا و ڕێکخراو و دەزگاکانی کۆمەڵگەی مەدەنی کۆدەبێتەوە.
لە وتەکانیاندا بۆ بەشداربووان، نووسینگەی کاروباری سیاسی نێردەکە تیشکی خستە سەر پەیوەندییەکانیان لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان و ئەکتەرەکان لەوانەش لەگەڵ نوێنەرانی پێکهاتە کەمینەکان؛ لە کاتێکدا نووسینگەی مافی مرۆڤ ئاماژەی بەو زنجیرە سیمینارانە کرد کە لەسەر بنەماکانی مافەکانی مرۆڤ بۆ دامەزراوە دادوەری و ئەمنییەکان و هەروەها ڕێکخراوە ناحکومییەکان ئەنجامیان داوە. هەروەها بەشەکانی دیکەی نێردەکە ڕاهێنان لەسەر لایەنەکانی جێندەر و گەنجان و سەبارەت بە پەیوەندییە میدیاییەکان پێشکەش دەکەن. ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری مین (UNMAS) کورتەیەکیان لە کارەکانیان، لەوانە ئەو ناوچانەی کە لە پاشماوەی تەقەمەنییەکانی شەڕ لە سەرانسەری عێراق پاککراونەتەوە.
بەڕێز ڕۆدریگێز ئاماژەی بەوەدا کە ئەم جۆرە سەردانانە، کە وەك سەکۆیەكیشن، بۆ کارلێکی ئەرێنی و دروستکردنی متمانە گرنگن. هەروەها ئەم چالاکییانەی پەیوەندیکردن نەك تەنها یارمەتیدەرن بۆ ڕوونکردنەوەی ئەوەی کە یونامی چی دەکات، بەڵکو بۆ زانینی بۆچوون و نیگەرانییەکانی خەڵکیش. ئاماژەی بەوەشکرد، یونامی پابەندە بە کارکردن لەگەڵ خەڵکی هەرێمی کوردستان بۆ بنیاتنانی ئایندەیەکی باشتر بۆ هەمووان.
ڕەشوان ساڵح
بەشی ڕاگەیاندنی یونامی، هەولێر
1 of 5

چیڕۆک
٠٦ ئایار ٢٠٢٣
وتاری دەستپێک لە سێ یەمین کۆنفرانسی نێودەوڵەتی ئاو لە بەغداد - جێگری نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتوەکان, ڕێکخەری نیشتەجێ و کاروباری مرۆیی غوڵام ئیسحاقزای
مایەی خۆشحاڵیمە کە ئەم بەیانیە لەگەڵتان دەبم لەسەر بانگێشتی بەڕێز محمد شیاع ئەلسودانی, سەرۆک وەزیرانی عێڕاق, و بەڕێز عەون زیاب, وەزیری سەرچاوەکانى ئاو لە سێیەمین کۆنفرانسی نێودەوڵەتی ئاو لە شاری بەغداد بەشداری دەکەم.
ڕێگەم بدەن دەست پێ بکەم بە جەختکردنەوە لەسەر پێشکەوتن و دەستکەوتە ئەرێنییەکانی پەیوەست بە ئەجێندای ئاو لە ماوەی چەند مانگی ڕابردوودا بەسوپاسەوە لەلایەن حکومەتی عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکانەوە جێبەجێ کراون.
بەتایبەتی دەمەوێت زۆر پیرۆزبایی لە عێراق چونکە عێڕاق پێشەنگ بوو لە ناوچەکەدا بۆ ئەوەی بەشداری لە پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پاراستن و بەکارهێنانی ڕێڕەوە ئاوییەکان و دەریاچە نێودەوڵەتییەکان بکات. ئەمە دەرفەتی نوێ دەکاتەوە بۆ باشترکردنی هەماهەنگی ئاوی سنوورە نێودەوڵەتیەکان، لە هەمان کاتدا پێداچوونەوە و بەهێزکردنی سیاسەت و کردارەکانی پەیوەست بە ئاوی نیشتمانی و باشترکردنی هەماهەنگی نێوان کەرتەکان و بەشداریکردنی لایەنە پەیوەنیدارەکان.
ئێمە لایەن خۆمانەوە لە نەتەوە یەکگرتووەکان، هێزێکی ئەرکی ئاومان دامەزراندووە کە شارەزایانی ئاو لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییە جیاوازەکان و دامەزراوە و خانەی بیرکردنەوە بۆ دابینکردنی هاریکاری تەکنیکی و ڕأوێژکاری بۆ پشتیوانیکردنی حکومەتی عێراق سەبارەت بە کێشەکانی پەیوەست بە ئاو. کاری داکۆکیکاری و بەشداریکردنی ئێمە دەربارەی ئاڵنگاریەکانی ئاو لە عێڕاقدا زۆر بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کردوە. ئەمەش ڕەنگدانەوەى پابەندبوونی ئێمەیە بۆ پشتگیریکردنی عێڕاق لە چارەسەرکردنیکێشەکانی پەیوەست بەئاو چ لەسەر ئاستی ناوخۆیی و چ لەسەر ئاستی بەهێزکردنی هاریکاری و هەماهەنگی هەرێمایەتی.
لەسەر ئاستی نیشتمانیدا پێویستمان بەوەیە کە:
- دەستپێکردنی دیالۆگێکی نیشتمانی لەسەر ئاو و دەربارەی ئامانجی پەرەپێدانی بەردەوام ۷ لەسەر ئاوی پاک و پاکوخاوێنی کە دەبێتە هۆی پەرەپێدانی نەخشەڕێگای ئاوی نیشتمانی.
- گرنگیدان بە بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاو وەک ئەولەویەتێکی نیشتمانی، لەهەمان کاتدا تەرخانکردنی پارە و فەندی پێویست بۆ توێژینەوە و شیکردنەوە و داهێنان و تەکنەلۆژیای کارا بۆ یەکخستن و بەڕێوەبردنی سەرچاوە ئاوییەکان.
- وەبەرهێنان لە بنیاتنانی توانستی نیشتمانی و ژێرخانی ئاو لەوانە بەنداوەکان و سیستەمی ئاودێری و وێستگەکانی چارەسەری ئاوی پاشماوە بۆ زیادکردنی بەکارهێنانی ئاو.
- برەودان بە ڕێوشوێنەکانی پاراستنی ئاو: وەک چاککردنەوەی ئەو بۆرییانەی کە ئاو دزەیان لێوە دەکات، ناساندنی تەکنەلۆژیای پاشەکەوتکردنی ئاو، و جێبەجێکردنی ڕێساکان لەسەر بەکارهێنانی ئاو.
- زیندووکردنەوەی کردارە نەریتییەکانی کۆکردنەوەی ئاوی باران وەک سیستەمی کۆکردنەوەی ئاو لە بیناکاندا، بۆ کۆکردنەوە و هەڵگرتنی ئاوی باران بۆ بەکارهێنانی داهاتوو.
- دامەزراندنی سیستەمی چاودێریکردنی ئاو بۆ ئاوی ڕووبار و ئاوی زەوی و گرتنەبەری ڕێوشوێنی ڕێکخستن و تەکنۆلۆژی و هەڵسوکەوت بۆ ڕێگریکردن لە پیسبوونی ئاو لە کاتێکدا وەبەرهێنان بکرێت لە دووبارە بەکارهێنانەوەی ئاوی شار.
- بەرەنگاربوونەوەی بیابانیبوون لە ناوچە هەستیارە گرنگەکاندا لە ڕێگەی بەڕێوەبردنی یەکخراو و خۆگونجاندن لەگەڵ خاک, ئاوو و دارستانەکاندا.
- دەستپێکردنی هەڵمەتی پەروەردە و هۆشیاری بۆ بەرزکردنەوەی بەرپرسیارێتی بەکارهێنان و پاراستنی ئاو.
لەسەر ئاستی هەرێمایەتیدا پێویستمان بەوەیە کە:
- بەهێزکردنی هەماهەنگی فرە لایەنانە بۆ پەرەپێدانی سیاسەتی بەکارهێنانی ئاوی بەشێوەیەکی یەکسانخوازی و دۆستی ژینگە بێ، لەهەمان کاتدا پەرەپێدانی دید و تێڕوانین و ستراتیژی دانوستانکراو بۆ هاندانی وڵاتانی سەر حەوزەکانی ڕووبارەکان بۆ واژۆکردنی ڕێککەوتنی بەڕێوەبردنی حەوزەکانی ڕووبار لەسەر بنەمای ڕێچکەیەک کە هەموو لایەنەکان براوەبن.
- ئەنجامدانی هەڵسەنگاندنی ئاوی هەرێمیایەتی بۆ یەکخستنی ئابووری و ژینگەیی و هەرێمایەت وهەڵسەندگاندنی سوودە سیاسییەکان بەبەراورد بە تێچووی هاوکاری نەکردن لەسەر سەرچاوەکانی ئاو.
- بەکارهێنانی چالاکانەی ئامرازە یاساییە جیهانییەکان لەسەر ئاوی سنوورنێودەوڵەتیەکان.
بۆ ئەوەى بەشێوەیەکی کاریگەرانە تیشک بخەینە سەر ئاڵنگاریەکانی ئاوی عێڕاق پێویستمان بە پێکەوەکارکردن و کارکردن بە شێوەیەکی شەفافانەتر هەیە.
نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە پەرۆشن بۆ پشتیوانیکردنی حکومەتی عێراق بە پلاندانان بۆ نەخشەڕێگای ئاو ئەویش لە ڕێگەی دیالۆگێکی نیشتمانی گشتگیرەوە - کە پێک هاتوە لە ڕێچکە و ڕێبازی کارکردن بە کۆی کایەکانی حکومەت و تەواوی کۆمەڵگادا لەهەمان کاتدا ڕەچاوکردنی کاریگەریەکانی ئاو لەسەر هەموو کایەکانی دیکە.
ئێمە لەلایەن خۆمانەوە لە نەتەوە یەکگرتووەکان، بەردەوام دەبین لە بەشداریکردنێکی چالاکانە لەگەڵ هاوتا حکومییەکانمان لە ڕێگەی هێزی ئەرکی ئاو و گروپی کارکردنی نێوان ئاژانسەکان لەسەر کەشوهەوا و ژینگە.
ڕێگەم بدەن لە کۆتاییدا بڵێم کە هەموو چارەسەرە تەکنیکییەکان بۆ کێشەکانی ئاو لە دەستی خۆماندایە؛ ئەوەی ئێمە پێویستمان پێیەتی سیاسەتی کاریگەر و وەبەرهێنان و کرداری دەستبەجێیە.
نەتەوە یەکگرتوەکان ئامادەیە بۆ هاوکاریکردن. هیوای کۆانفرانسێکی بەرهەمدارتان بۆ دەخوازم.
سوپاس.
1 of 5
چیڕۆک
٠٣ ئایار ٢٠٢٣
جێگری نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی بۆ عێراق کلۆدیۆ کۆردۆن لە چالاکیی #WorldPressFreedomDay پابەندبوونی یونامی بە میدیای ئازاد و سەربەخۆ دووپات دەکاتەوە
ڕۆژی 3ی ئایاری 2023، نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاری عێراق (یونامی) و یونسکۆ بەشداریان کرد لەئاهەنگی یادکردنەوەی 30 هەمین ساڵوگەڕی ئازادی ڕۆژنامەگەری جیهانی کە لە بۆنەیەکی تایبەتدا بە هاوبەشی لەگەڵ سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی عێراق ڕێکخرابوو.
ئەم چالاکییە کە تیشکی خستە سەر تەوەری ئەمساڵ، “داڕشتنی ئایندەی مافەکان: ئازادی ڕادەربڕین وەک پاڵنەری سەرەکی بۆ هەموو مافەکانی تری مرۆڤ” بەرپرسانی عێراقی لە دیوانی سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیران و ئەنجومەنی باڵای دادوەری و وەزارەتی ناوخۆ و کۆمسیۆنی میدیا و پەیامنێران و هەروەها دەیان ڕۆژنامەنووس و پیشەییەکانی دیکەی میدیا لە کۆمەڵێک دەزگای میدیایی بەرفراوان بەیەکەوە کۆکردەوە.
لە دەستپێكی ووتەكەیدا، بەڕێز كلاودیۆ كۆردۆن، جێگری نوێنەری تایبەتی ئەمینداری گشتی یونامی، جەختی كردەوە لەسەر پێویستی " هاودەنگی لەگەڵ رۆژنامەنووسان و پشتگیری كردنیان لەكاتی هێرشكردنە سەریان و لێپرسینەوە لەوانەی كە هەوڵی بێدەنگ كردنیان دەدەن." هەروەها باسی لەوەش كرد كە "پێویستە مافی ئەوان لە لێكۆڵینەوە و ڕاگەیاندن و لێدوان لەسەر بابەتی بەرژەوەندی گشتی بپارێزین، تەنانەت ئەگەر بۆچوونەكەشیان نامۆ و جێگای مشتومڕیش بێت".
لە پەیامێکی ڤیدیۆییدا کە یادی ئەو ڕۆژە دەکاتەوە، کۆمیساریای باڵای مافەکانی مرۆڤی نەتەوە یەکگرتووەکان، بەڕێز ڤۆڵکەر تورک، جەختی لەوە کردەوە کە “بەبێ ئازادیی ڕادەربڕین ناتوانین ڕووبەڕوی نادادپەروەری ببینەوە و گۆڕانکاری دروست بکەین یان بەشداری ئەو مشتومڕانە بکەین کە لە بنەڕەتدا بەڵگەن بۆ مرۆڤبونمان ”. بەو ڕۆحەوە، وەبیر کۆمەڵگەی جیهانی هێنایەوە کە “سەلامەتی ڕۆژنامەنووسان تەنیا پرسی ئاسایشی کەسی نییە، بەڵکو پرسی سەلامەتی و تەندروستی تەواوی کۆمەڵگاکانە. ئەرکێکی ئەخلاقییە – بۆ داهاتووی هەموومان – کە هەموو هەوڵێک بدەین بۆ پاراستنی”.
ئازادی ڕادەربڕین لە عێراقدا بە مادەی ٣٨ی دەستوور و هەروەها مادەی ١٩ی جاڕنامەی جیهانی مافەکانی مرۆڤ و پەیمانی نێودەوڵەتی مافە مەدەنی و سیاسییەکان مسۆگەر کراوە. ڕۆژی جیهانی ئازادی ڕۆژنامەگەری دەرفەتێکی چاک بۆ حکومەت و میدیا و کۆمەڵگەی مەدەنی و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنێت کە دووبارە پابەندبن بە پاراستنی ڕۆژنامەنووسان و داکۆکیکارانی مافەکانی مرۆڤ و بلۆگەرەکان و چالاکوانان و هەموو ئەو کەسانەی کە پەیڕەوی مافی ئازادی ڕادەربڕین و تۆکمەکردنی دیالۆگ و برەودان بە ئازادیی دەربڕین دەکەن لە عێراق و جیهاندا.
1 of 5

چیڕۆک
٠٣ ئایار ٢٠٢٣
وتەی کلۆدیۆ کۆردۆن، جێگری نوێنەری سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق بۆ کاروباری سیاسی و هاریکاریی هەڵبژاردن، لە سیهەمین ساڵیادی ڕۆژی جیهانی ئازادیی ڕۆژنامەگەری
بەڕێزان، ڕۆژنامەنووسان و میوانە بەڕێزەکان،
شانازییە بۆ من کە ئەمرۆ لێرە لەجیاتی یونامی لە بەغدا لەگەڵ ئێوەدا لە سیهەمین یادکردنەوەی ڕۆژی جیهانیی ئازادیی ڕۆژنامەگەریدا بەشدارم.
ئازادیی ڕۆژنامەگەری، هەروەك ئێوە هەمووتان دەزانن، مافی مرۆڤی سەرەکییە و لە ماددەی ١٩ی جاڕنامەی گشتیی مافی مرۆڤ و مادەی ٨ی دەستووری عێراقیشدا هاتووە. ئازادیی ڕۆژنامەگەری بەردی بناغەی هەموو مافەکانی ترە و کۆڵەگەی دیموکراسیشە. ئەو رێگە بە تاکەکان دەدات بۆ دەربڕینی راوبۆچوونیان و لێپێچینەوە لە خەڵک و دامودەزگاکان و بەشداربوون لە پڕۆسەی بڕیارداندا.
رۆژی جیهانیی ئازادیی ڕۆژنامەگەری گرینگی لە ڕاددەبەدەری هەیە لە گەشەپێدانی راگەیاندنی ئازاد و سەربەخۆ و دیموکراسی و لێپێچینەوە گەشەپێدانی مافی مرۆڤیشمان لە عێراق وەبیر دەهێنێتەوە.
شایانی باسە کە ڕۆژنامەنووسان رۆڵێکی گەورە لە پراکتیزەکردن و پاراستنی ئەم مافە دەگێڕن. ئەوە هەر ئێوەن کە زانیاریمان بۆ وەرگرتنی بڕیار پێدەدەن و تیشکیش دەخەنە سەر گەندەڵی و نادادی و پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ. لەهەمانکاتدا، ئێوە ئەرکێکی قورستان لەسەرشانە بەوەی کە پێویستە بێلایەنی و دەرخستنی ڕاستی و خۆدوورگرتن لە مامەڵەکردن لەگەڵ زانیاری بۆ مەبەستی سیاسی و یان هەر مەبەستێکی تر و ڕێزگرتن لە مافی خەڵکی تر پەیڕەو دەکەن.
ئێمە ئەوەش باش دەزانین کە ئەم پیشەیە مەترسیتان بۆ دروست دەکات. نووسینگەی مافی مرۆڤی یونامی چەندین حاڵەتی بێزارکردن و تۆقاندن و توندوتیژی دژی رۆژنامەنووسانی تۆمار کردووە و بگرە تا دەگاتە رووبەڕووبوونەوەی هەڕەشەی مردنیش دوای بڵاوکردنەوەی راپۆرت لەسەر هەندێ پرسی هەستیاری وەک بۆ نموونە گەندەڵی. لەلایەکی ترەوە، کەناڵەکانی راگەیاندن رووبەڕووی هێرش و هەڵکوتانە سەر بوونەتەوە لەلایەن کەسانێکەوە کە بەهۆی بڵاوکردنەوەی راپۆرتەکانەوە تووڕە بوون. لەمەش زیاتر، داخستنی کەناڵەکانی راگەیاندن یان تۆمارکردنی سکاڵا دژی رۆژنامەنووسان لەلایەن کەسایەتی و دامودەزگاکانەوە دەبێتە هۆی پەکخستنی راپۆرتدان لەسەر بابەتە هەستیار و مشتومڕاوییەکان.
لە گفتوگۆ لەگەڵ ٢٥٠ رۆژنامەنووس و بلۆگەر لەسەرتاسەری وڵاتدا، ئەوەمان زانی کە هەندێك لە ئێوە پەناتان بردووەتە خۆسانسۆرکردن لەترسی تۆڵەسەندنەوەی هاوبەشکردنی زانیاری و بیروڕا سەبارەت بە پرسی هەستیار.
ئەمە بە هیچ کڵۆجێك مایەی قبوڵکردن نییە و هەر بۆیە پێویستە بەیەکەوە دڵنیابین لەوەی کە رۆژنامەنووسان کارەکانی خۆیان بەئازادی و بێ هیچ ترس و زیان و چەوسانەوە ئەنجام دەدەن. ئێمە پێویستە مافەکانیان لە لێکۆڵینەوە و راپۆرتدان و سەرنج دەربڕین بۆ ئەو پرسانەی کە بەرژەوەندیی گشتییان هەیە بپارێزین هەتتا ئەگەر بۆچوونەکانیشیان زۆر ناباو یان مشتومڕاوی بن.
بۆ بەدەستهێنانی ئەمەش، ئێمە پێویستە دڵنیابین لەوەی کە چوارچێوەی یاسایی، نەک کۆت و بەندی ناشایستە، ئەم کارە دەپارێزێت. ئێمە نیگەرانین لەوەی کە یاسای ڕەشنووسە کۆنەکانی ئازادیی ڕۆژنامەگەری و تاوانی ئەلیکترۆنی دیسانەوە هاتوونەتە بەر باس و خواس. ئەمەش بەشێوەیەکی ڕێکوپێك بیروڕا و تایبەتمەندبوون و مافە سەرەکییەکانی تر ناپارێزێت. پێوەرە جیهانییەکانی مافی مرۆڤ سزادانی تاوانبارانە بۆ بوختان و ناوزڕاندن رەت دەکاتەوە و کە ئەمەش وام لێ دەکات کە داوا لە کەسایەتییەکان بکەم بۆ خۆ دوورگرتن لە گرتنەبەری رێوشوێنی یاسایی دژی رۆژنامەنووسان و ڕەخنەگران هەتا ئەگەر هەندێ جار زمانی بەکارهاتوو زبر یان ناشایستەش بێت.
لە کۆتاییدا، ئێمە پێویستە لەگەڵ رۆژنامەنووسان بین بۆ ئەوەی پشتگیرییان بکەین کاتێك ڕووبەڕووی هەڕەشە دەبنەوە و لێپێچینەوەش لەگەڵ ئەو کەسانەدا بکەین کە دەیانەوێت بێدەنگیان بکەن. ئێمە پێویستە ئەوپەڕی هەوڵی خۆمان بۆ پاراستنی ئەم ئازادییە بخەینە گەڕ.
لەکاتێکدا ئێمە یادی ئەم ڕۆژە دەکەینەوە، دەبا هەموومان پابەندیی خۆمان بو راگەیاندنی سەربەخۆ و پیشەوەرییانە دووپات بکەینەوە. ئێوە بۆ تەندروستبوونی دیموکراسی و پاراستنی مافی مرۆڤ زۆر پێویستن.
1 of 5

لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٠٣ ئایار ٢٠٢٣
بەیاننامەی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاری عێراق بە بۆنەی 30 هەمین ساڵیادی ڕۆژی جیهانیی ئازادی ڕۆژنامەگەری
ئازادی ڕادەربڕین بنەمایەکی گرنگە بۆ کارکردنی گشت کۆمەڵگا دیموکراتخوازەکان کە تیایدا دەزگا میدیاییە ئازاد و سەربەخۆکان کاردەکەن بۆ برەودان بە ئاڵوگۆڕکردنی بیروڕاو بۆچوونەکان بە شێوەیەکی تەندروست. ئەمەش تەنها ئاستی شەفافیەت بەرزناکاتەوە بەڵکو ئامرازێکی گرنگیشە بۆ ئاگادارکردنەوەی دەسەڵاتداران و سەرکردەکان کاتێک سیاسەتەکانیان کاریگەری چاوەڕوانکراوی نیە، لە پێناو توانادارکردنی دامودەزگاکان بۆ خۆگونجاندن و دواتریش بۆ گەشەکردن .
هەر بۆیە نەتەوە یەکگرتووەکان لە سەرتاسەری وڵات بەردەوامە لە بە دۆکیومێنتکردنی کەیسە بەردەوامەکانی تەنگپێهەڵچنین و هەڕەشەکردن و هەروەها تۆڵەسەندنەوە بە هەردوو ڕێگەی ئامرازە یاساییەکان و توندوتیژییەوە دژی ئەوانەی مافی ئازادی ڕادەربڕین پراکتیزە دەکەن.
جینین هێنیس-پلاسخارت، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق جەختی لەوە کردەوە کە "بێدەنگکردن یان ڕێگریکردن یان ڕەتکردنەوە یانیش لاوازکردنی گوتاری جەماوەر تەنها دوو شت بەدەست دەهێنێت: وێنەی دەوڵەت دەشێوێنێت و متمانەی جەماوەریش لەدەست دەدات. ئەمەش لە بەرامبەردا کاریگەریی خراپ دروست دەکات و دەبێتە ڕێگر لەبەردەم ئەنجامدانی دیالۆگێکی کراوە و گشتی."
مسۆگەرکردنی ڕادەربڕینی کەسەکان بە ئازادی و بێ ترسان لە تۆڵەسەندنەوە زۆر گرنگە. ئەمەش مسۆگەرکردنی ئەوە دەگرێتەوە کە چوارچێوەی یاسایی پارێزگاری دەکات لە ڕادەربڕین لە بری ئەوەی بە شێوەیەکی نایاسایی ڕادەربڕینەکە سنووردار بکات. کاتێك یاساکان بۆ بێدەنگکردن بەکاردەهێنرێن، ئازادی ڕادەربڕین دەکەوێتە ژێر هەڕەشەیەکی گەورەوە، بەم شێوەیە یەکێك لە بنچینەییترین بەردی بناغەی کۆمەڵگایەکی دیموکراسی لاواز دەکات.
نەتەوە یەکگرتووەکان بەردەوامە لە پابەند بوون بە پاڵپشتی کردنی عێراقییەکان لە بەرگریکردن لە ئازادی ڕادەربڕین و مافە بنەڕەتییەکانی تر.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
٢٠ نیسان ٢٠٢٣
رێکخراوی یونیدۆ و حکومەتی یابان بۆ پەرەپێدانی بەردەوام لە پیشەسازیی خۆراك لە عێراق پێکەوە کار دەکەن
ئەم پرۆژەیە دەرفەتەکانی پەیداکردنی بەردەوامی بژێوی و ئاسایشی خۆراك لە عێراق بەهێزتر دەکات و لەسەر بناغەی ئەو پرۆژانەی پێشوو بونیاد دەنرێت کە لەلایەن حکومەتی یابانی و رێکخراوی یونیدۆوە پاڵپشتی دەکرێن بە مەبەستی بەهێزکردنی توانای سازان و پەیداکردنی کار.
ئەم پرۆژەیە پرسی زۆر گرنگی ئاسایشی خۆراك لە رێگەی چالاککردنی پیشەسازییە تەقلیدییەکانی چارەسەرکردن و بەرهەمهێنانی خۆراك لە پارێزگاکانی نەینەوا و دهۆك دەگرێتەوە کە بە هۆی قەیرانە بەردەوامەکانی عێراق زۆر کاریگەر بوون. پرۆژەکە کەسانی ئاوارەی ناوخۆیی و پەنابەران لەپێناو بەرزکردنی توانای بەرهەمهێنانی خۆراکی خۆماڵی و خێزانی دەکاتە ئامانج و، هەروەها بۆ ئەوەی لە دۆخی دەستەبەرکردنی بژێوی گەشە بکەن بۆ دۆخی پشت بە خۆ بەستن.
وەك بەشێك لە پرۆژەکە، رێکخراوی یونیدۆ راهێنانی کرداری و رێنمایی گەشەکردن بە پێی داخوازییەکانی بازاڕ پێشکەش بە پرۆژە قەبارە زۆر بچوك و بچوك و مامناوەندەکانی تایبەت بە بەرهەمهێنانی بەرهەمە تەقلیدییەکانی خۆراك دەکات، هەروەها لەگەڵ راهێنانی تایبەت بە سەلامەتیی کار و خۆراك و خاوێنییان. ئەمەیش یارمەتیدەر دەبێت لە بەهێزکردنی توانای کۆمەڵگەکان لە چارەکردنی کەمدەستی و کەمی بژێوی و، پشتبەستن بە هاوردەکردنی خۆراك و، ئەو دەرامەتانەی کە زۆر کەمیان کردووە و، هەروەها گرانبوونی نرخی خۆراك. لەگەڵ ئەمەیشدا، رێکخراوی یونیدۆ پاڵپشتیی وەزارەتی پیشەسازی و سەرچاوە کانزاییەکان و وەزارەتی کشتوکاڵ لەو پارێزگایانە و دامەزراوە ناحکومییەکان دەکات بۆ ئەوەی راهێنان و خزمەتگوزاریی راوێژکاری پێشکەش بە ئەو پرۆژە زۆر بچوك و بچوك و مامناوەندانەی تایبەت بە بەرهەمهێنانی بەرهەمە تەقلیدییەکانی خۆراك بکەن.
پرۆژەکە راستەوخۆیانە بەشدار دەبێت لە بەهێزکردنی توانای ئابوریی ئافرەتان و برەو بە تواناکانیان دەدات، ئەمەیش لە رێگەی فەراهەمکردنی چالاکییەکانی پەیداکردنی دەرامەت و دەرفەتەکانی بژێوی بۆیان. راهێنانی تایبەت پێشکەش بە ئەو ئافرەتانە دەکات کە بە شێوەی کارا لە چالاکییە کشتوکاڵییەکان و لە بوارەکانی چارەسەرکردن و پاراستنی خۆراك کار دەکەن بۆ ئەوەی تواناکانی لە بەڕێوەبردنی کارەکانیان باشتر بکەن و، هەروەها راهێنان و خزمەتگوزاریی راوێژکارییان لەسەر کەرەستە و ئامرازەکان پێشکەش دەکرێت.
پرۆژەی پاڵپشتیکردنی بژێوی لە دۆخی ئیمێرجینسیدا هاوتایە لەگەڵ کۆی پلانی ستراتیژیی وڵات بۆ پشتیوانیکردنی مەبەستەکانی پەرەپێدان بە شێوەیەکی درێژخایەن لە ناوچە لادێییەکاندا. پرۆژەکە بەشدار دەبێت لە باشترکردنی ژیانی کەسانی کەمدەست لە عێراقدا، بە تایبەتیش ئافرەتان.
"ئێمە دەزانین کە هێشتا خەڵکانی بێدەسەڵاتی وەك ئاوارە ناوخۆییەکان و پەنابەران لە نەینەوا و دهۆك پێویستیی زۆریان بە پێداویستییە بنەڕەتییەکان. سوپاسی رێکخراوی یونیدۆ دەکەم بۆ هەوڵی بێوچانیان لەپێناو پڕکردنەوەی پێداویستییەکانی ئەم خەڵکانە،" بەڕێز ماسامۆتۆ کێنیچی، بەرپرسی کاروبارە کان لە باڵوێزخانەی یابان لە عێراق، بەم شێوەیە باسی پرۆژەکە دەکات.
"متمانەم بە رێکخراوی یونیدۆ هەیە بتوانێت توانای بژێویی ئەو خەڵکە لە نەینەوا و دهۆك بە هاوکاری لەگەڵ دەسەڵات و کۆمەڵگا خۆجێییەکانی ئەم دوو پارێزگایە باشتر بکات، ئەمەیش لە رێگەی تەواوکردنی پرۆژەکە و کەڵك وەرگرتن لە ئەو ئەزموونە نایابەی رێکخراوی یونیدۆ."
رێکخراوی یونیدۆ و حکومەتی یابان پابەندن بە بەردەوامیدان بە پێشکەشکردنی پشتیوانیی درێژخایەن بە عێراق و خەڵکەکە لە رێگەی ئەو پرۆژانەی کە پاڵپشتی لە پەرەپێدانی بەردەوام و برەودان بە گەشەسەندنی ئابوری دەکەن.
بۆ پەیوەندی زیاتر، تکایە پەیوەندی بکە بە:
ئیمەیڵ:
ئیواردۆ مۆرییەرا، هەماهەنکاری نێودەوڵەتی پرۆژەکان
e.ferreiradesamoreira@unido.org
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٩ نیسان ٢٠٢٣
وەزارەتی وەرزش و لاوان و یونیسێف بە هاوبەشی لەگەڵ ڕێکخراوی کوردستان بۆ چاودێری مافەکانی مرۆڤ، داوا لە گەنجانی گۆڕانكاریكار لە عێراقدا دەکەن بۆ بەشداری كردن لە تەحەددی "ئیماجین ڤێنچەرز- imaGen Ventures -" بۆ گەنجان
هەولێر، 18ی نیسانی 2023- ئەمڕۆ وەزارەتی وەرزش و لاوان، بە هاوبەشی لەگەڵ یونیسێف، تەحەددی لاوانی )جێنێرەیشن ئەنلیمتید- Generation Unlimited -( "ئیماجین ڤێنجەرز- imaGen Ventures-"ی دەستپێکرد، و داوا لە گەنجانی گۆڕانكاریكار دەكات چارەسەرەکانیان بۆ برەودان بە بەرەوپێشچوون بەرەو ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام گەڵاڵە بكەن.Save translation
پێشكەشكارە سەرکەوتووەكان بانگهێشت دەکرێن بۆ بەشداریکردن لە وێرکشۆپەکانی گەڵاڵەكردندا تاوەكو بیرۆکەکانیان بکەنە واقیع. دوای ئەم وێرکشۆپانە، ئومێدبەخشترین بیرۆکەکان هەڵدەبژێردرێن و دارایی سەرەتاییان بۆ دابین دەكرێت سەرباری دەستەبەركردنی بەرچاوڕوونی پەیوەست بە پاڵپشتیكردن لە جێبەجێكردنی پرۆژەكانەوە.
لە مانگی ئابی ٢٠٢٣دا، هەموو ئەو وڵاتانەی بەشداربوونە لە تەحەددیەكەی ئەمساڵدا چارەسەرەكانیان دەخەنە بەردەم پرۆسەیەكی دادوەری جیهانی. ئەم پرۆژانە پارەی زیاتر بەدەست دەهێنن، و تێكهەڵكێشی پرۆگرامێكی لەخۆگرتنی جیهان دەكرێن كە بە چەشنێك تایبەت دارێژراوە لەلایەن بەشداربووانی (جێنێرەیشن ئەنلیمیتید- Generation Unlimited -) بۆ ئەوەی لە ئاستێكی بەربڵاودا پاڵپشتی لێیان بكرێت.
كە لە سەر ئاستی جیهان و لەلایەن پێنج هاوبەشی )جێنێرەیشن ئەنلیمیتید- Generation Unlimited -( میوانداری دەكرێت – یونیسێف، بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدان، رێكخراوی پلان ئێنتەرناشناڵ، ئاژانسی ئەمەریكی بۆ پەرەپێدانی نێودەوڵەتی، و ڕێکخراوی جیهانی بزووتنەوەی دیدەوانی – و، لە عێراق، بە هاوبەشی لەگەڵ وەزارەتی وەرزش و لاوان و و رێكخراوی كوردستان بۆ چاودێری مافەكانی مرۆڤ، تەحەددیەكە داوا لە گەنجانی داهێنەر لە سەرتاسەری عێراق دەكات بۆ گەڵاڵەكردنی چارەسەرەکان بۆ برەودان بە بەرەوپێشچوونەكان بەرەو ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام، بە چەشنێك بگونجێت لەگەڵ بوارەكانی ئەولەویەتپێدانی یونیسێف لە عێراق وەك گۆڕانی كەشوهەوا و یەكسانی جێندەری.
تەحەددی گەنجان دەستپێشخەرییەکی جیهانییە کە كۆدەبێتەوە لەگەڵ گەنجان لە هەر شوێنێك بن و کاریان لەگەڵدا دەکات بۆ پشتگیریکردن لە بەدیهێنانی تەواوی تواناکانیان. و ئامانجیشی ئیلهامبەخشینە بە گەنجان بە بیرۆکەی بەهرەمەندانە، و و سەرچاوەی پێویستییان بۆ دەستەبەر دەكات بۆ هێنانەئارای ئەم بیرۆكانە. ئەمەش ئەو گەنجانە لەخۆدەگرێت كە دووچاری ئاوارەبوونی زۆرەملێ بوونەتەوە، و ئەوانەی رۆژانە ڕوبەڕوی جیاكاری دەبنەوە بەهۆی پاشخانی ئیتنی و جێندەرییان و پەككەوتەیی یان بێبەشبوونیان بەهۆی هەژارییەوە.
"ئیماجین ڤێنجەرز- imaGen Ventures-"ی (جێنێرەیشن ئەنلیمیتید- (Generation Unlimited لە بەشی تایبەت بە گەنجان لە کاتی كۆنفرانسی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ گۆڕانی كەش و هەوا خەڵاتی دوانزە تیمی گەنجی پێشەنگكاری كرد وەک براوەی جیهانی. ئەم تیمە داهێنەرانە بەهرەکانیان خستەڕوو بە پێشکەشکردنی پڕۆژەکانیان كە پلاستیکی ژینگەدۆست، تەکنەلۆژیای ئاوەڕۆی بەردەوام، سیستەمی ڕووناکی كاركردوو بە وزەی خۆر بۆ قوتابخانەکان، و قاڵبە بایۆلۆژییەكان(بایۆ-بریکێت). ئەویش لە رێی دەستەبەركردنی دارایی سەرەتاییەوە، ئەم پرۆژە براوانە سەرچاوەی پێویستیان هەیە بۆ پێشخستنی بیرۆکەکانیان و دروستكردنی کاریگەری زیاتر لەسەر کۆمەڵگاکانیان.
ئومێدبەخشترین بیرۆکەکان بەشدار دەبن لە سەرکەوتنی )جێنێرەیشن ئەنلیمتید- Generation Unlimited -(، كە ئەمەش هاوبەشییەکی گەورەی جیهانی گشتی-تایبەت-گەنجان ە کە مەبەست لێی دابینکردنی پێداویستییە بەپەلەکانی فراوانکردنی دەرفەتی خوێندن و ڕاهێنان و دامەزراندنە بۆ گەنجان بە چەشنێكی بێ وێنە.
سەرنج بۆ ئیدیتەر:
بۆ ووردەكاری زیاتر لەبارەی چۆنییەتی پێشكەشكردنەوە، تكایە سەردانی ئەم لینكە بكەن: https://bit.ly/41tT8hD
یونیسێف: یونیسێف لە هەندێ لە دژوارترین شوێنەكانی جیهاندا كار دەكات، تاوەكو بەو منداڵانەی جیهان بگات كە دووچاری زۆرترین بێبەشبوون بوونەتەوە. لە زیاتر لە 190 وڵات و ناوچەدا، كار بۆ هەموو منداڵێك دەكەین لە هەموو شوێنێك، ئەویش لە پێناو بنیاتنانی جیهانێكی باشتر بۆ هەمووان.
جێنەرەیشن ئەنلیمیتید- Generation Unlimited -: هاوبەشییەکی جیهانی گشتی-تایبەت-گەنجانە کە کاردەکات بۆ ئامادەکردنی گەنجان بۆ ئەوەی ببنە هاوڵاتی بەرهەمدار و بەشدار. خوێندن و ڕاهێنانی قۆناغی ناوەندی گرێدەداتەوە بە دامەزراندن و کارگێڕییەوە، هەموو گەنجێک توانادار دەكات تاوەكو لە جیهانی کاردا گەشە بکات.
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٩ نیسان ٢٠٢٣
بەیاننامەی نوسینگەی ڕێکخەری کاروباری مرۆیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق لەسەر داخستنی کەمپی ٥ی جەددە
کۆمەڵگای مرۆیی نیگەرانە لە کاریگەری داخستنی کەمپەکە لە ۱۸ی نیسان لەلایەن حکومەتی عێراق بەبێ ئاگادارکردنەوە و ئامادەکاری پێویست بۆ ئاوارە ناوخۆییەکان و کۆمەڵگەی خانەخوێ. نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بەردەوام دەبێت لە کارکردن بە هەماهەنگییەکی نزیک لەگەڵ دەسەڵاتدارانی عێراق، بۆ دڵنیابوون لە دووبارە ئاوێزانكردنەوەی ئاوارەكان بەشێوەیەكی ڕێكخراو و بەردەوام بۆ ئەو ١٥٦٦ دانیشتووانەی كە پێشووتر لەو كامپەدا نیشتەجێ بوون و کە زیاتر لە دوو لەسەر سێ ی ئەو دانیشتوانە منداڵن.
نەتەوە یەکگرتووەکان دووبارە پابەندی خۆیان بە بەپرینسیپەكان دووپات دەکاتەوە کە ئەویش بریتیە لە داواكاری گەڕانەوەی خۆبەخش و ئاگادارکراو و شکۆمەندانەی هەموو ئاوارەکان. هەروەها نەتەوە یەکگرتووەکان داوا لە بەرپرسانی پەیوەندیدار دەکات پێویستە دڵنیابنەوە لەوەی كە ئاوارەکان دەتوانن بگەڕێنەوە ماڵەکانیان یان شوێنی نیشتەجێبوونی ئاسایی خۆیان و دەرفەتی ئەوەیان پێ بدرێت تا لە ناوخۆدا خۆیان یەکبخەنەوە یان بە شێوەیەکی خۆبەخش و ئارەزوومەندانە ئاوارەكان بگوازرێنەوە بۆ بەشێکی دیکەی وڵاتەکە بە جۆرێك سەلامەتی و شکۆمەنی ئەوان پارێزراو بێت.
نەتەوه یەکگرتووەکان ئامادەیه بۆ دابینکردنی یارمەتی وكۆمەكی زیاتر بۆ ئەو دانیشتوانانەی كە پێشوتر لەناو كامپەكاندا داڵدەدراون و لەگەڵ حکومه تی عێراق کارده کات بۆ دۆزینەوەی چارەسەری درێژخایەن و دوورمەودا بۆ هەموو ئەو ئاواره ناوخۆیانەی كە له ناو یان دەرەوەی کەمپەکان ماونەتەوه.
بۆ زانیاری زیاتر تكایە پەیوەندی بكەن بە:
Zainab Salih, zainab.salih@un.org .
1 of 5
لێدوانی ڕۆژنامەوانی
١٠ نیسان ٢٠٢٣
یابان و یونیسێف پێکەوە کاردەکەن بۆ دەستەبەركردنی دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزاری بۆ زیاتر لە ٨٨ هەزار منداڵ کە لە ناوچە بنەڕەتییەكانی خۆیاندا دەژین و لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریاوە دەگەڕێنەوە
بەغدا، 10 ی نیسان 2023 . – هەروەك ئەوەی ئەمڕۆ ڕاگەیەندرا، یونیسێف نزیکەی 7 ملیۆن دۆلاری لە یابان وەرگرتووە بۆ برەودان بە دەستڕاگەیشتنێکی دادپەروەرانە بە خزمەتگوزارییەکانی پاراستنی منداڵان، و تەندروستی، خۆراک و پەروەردەی ڕزگارکەری ژیان بۆ ئەو کەسانەی لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریاوە گەڕاونەتەوە. پرۆژەکە لە کۆتایی ساڵی 2023 تەواو دەبێت و زیاتر لە 180 هەزار کەس سوودمەند دەبن کە 88 هەزار منداڵ و زیاتر لە 47 هەزار ئافرەتیشیان تێدایە.
هێشتا بارودۆخی باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا وەک تەحەدییەكی مرۆیی و پەیوەست بە مافەکانی مرۆڤ دەمێنێتەوە و ئەم پڕۆژە نوێیە پاڵپشتی هەوڵەکانی حکومەتی عێراق دەکات بۆ بەرفراوانكردنی پرۆسەی گەڕانەوە. ئەو دەستێوەردانانەی کە ڕێککەوتنیان لەسەر کراوە، چارەسەری پێداویستییەکانی ئاوێتەكردنەوەی منداڵان و ئافرەتان دەكەن لە ناوچە بنەڕەتییەكانی خۆیان و لەو ناوچانەدا كە بۆی دەگەڕێنەوە. هەروەها پاڵپشتی دەكات لە بەرپێگرتن و وەڵامدانەوەی توندوتیژی جێندەری، تەندروستی دەروونی و پشتگیری دەروونی-کۆمەڵایەتی ، تەندروستی، خۆراک و خزمەتگوزارییە پەروەردەییەكان. هەروەها پشتگیری لە منداڵانی بێ یاوەر لە میانەی دەستبەسەرکردن و گەنجانی دەستبەسەرکراو و ئازادکراو لە دەستبەسەرکردن دەکرێت.
شیما سێنگوپتا، نوێنەری یونیسێف لە عێراق رایگەیاند "یونیسێف پشتگیری بەردەوامی یابان بۆ زۆربەی منداڵانی بێبەش لە عێراق بەرز دەنرخێنێت. ئەم هەوڵە هاوبەشەی نێوان یونیسێف و یابان دەبێتە هۆی ئەوەی منداڵان و گەنجانی گەڕاوە، بەتایبەتی کچان بتوانن مافەکانیان بەدیبهێنن، و بەهرەدار بن لە کارامەیی گرنگ و بەهێزکردنی توانایان بۆ بەشداریکردنێكی مانادار لە کۆمەڵگادا، لەگەڵ بەرەوپێشبردنی تەبایی کۆمەڵگە زیانلێكەوتووەكانی ململانێ و ئاوارەبوون. ئێمە دەتوانین لە رێی پاراستن و بەهێزکردنی ئەو منداڵ و گەنجانەی لە باری هەرلاوازیدان، و بە گرنگیدانێکی تایبەت بە کچان، دڵنیابین لەوەی كەس لە پەراوێزدا بەجێنامێنێت."
کێنیچی ماسامۆتۆ، هەڵسوڕێنەری كاتی کاروباری باڵیۆزخانەی یابان لە عێراق رایگەیاند "پێداویستییەکانی گەڕاوەکان لە عێراقدا زۆرن، هەروەها زۆر گرنگە برەو بە ژینگەیەک بدرێت كە پارێزگاری لە خۆبگرێت و دڵنیایی دەستەبەربكرێت لەوەی گەڕاوەكان باشتر دەستیان بە خزمەتگوزارییە سەرەتاییە باشەكان رابگات. یابان و یونیسێف دیدگایەکی هاوبەشیان هەیە بۆ هەنگاوهەڵگرتنی بێ گرفت لە کرداری مرۆییەوە بۆ گرتنەبەری گەشەپێدان و ئاشتی لە عێراقدا، ئامانجی ئەم پڕۆژەیەش بنیاتنانی تەبایی کۆمەڵایەتی و قبوڵکردنی گەڕاوەکانە. یابان پابەندە بە کارکردن لەگەڵ یونیسێف بۆ پشتگیریکردنی منداڵان، ژنان و گەنجانی گەڕاوە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریاوە و چارەسەرکردنی ئاستەنگە سەرەکییەکانی پەیوەست بە گەڕانەوەی سەلامەت و ئاوێتەكردنیان".
مەودای پرۆژەکە دەگاتە منداڵانی خوار تەمەنی 5 ساڵ، هەروەها ئافرەتانیش دەگرێتەوە، و هەم ئەو کەسانە دەکاتە ئامانج کە لە باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریاوە گەڕاونەتەوە عێراق، لەنێویاندا کەمپی ئەلهۆڵ، و هەم ئەوانەی لە ناوچەکانی بنەڕەتی خۆیاندا دەژین. لە هەمان كاتدا دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە تەندروستی و خۆراکییەکان دەستەبەر دەکات، کە منداڵان و هەرزەکاران دەتوانن دەستیان بە خوێندنی فەرمی و نافەرمی بگات، لەوانەش پەروەردەی تەوەربەند لەسەر کارامەیی ژیان و بەرنامەکانی تەبایی کۆمەڵایەتی.
ئەم داراییە ئەو خزمەتگوزارییانە دەستەبەر دەكات کە سوودی هەیە بۆ گەڕاوەکان و ئەو منداڵانەی دیکە كە لە ناوچە بنەڕەتییەکانی خۆیان دەژین، لەوانەش باشترکردنی خزمەتگوزارییەکانی پاراستنی منداڵان. هەروەها لە ڕێی دەستەبەركردنی خزمەتگوزارییە گشتگیرەکان بۆ دانیشتووانێکی فراوانتر و بە ئامانجگرتنی هاوکاری بۆ دانیشتوانی گەڕاوەكە تەبایی کۆمەڵایەتی و قبوڵکردن بەدی دەهێنێت.
لە رێی بەرەنگاربوونەوەی پرسەكانی پەیوەست بە لەكەداركردن و جیاکاری، دەستێوەردانە پێشنیارکراوەكان دەبنەهۆی برەودان بە تەبایی کۆمەڵایەتی، و ئاشتی و سەقامگیری و پەروەردە . جگە لەوەش، یونیسێف لەگەڵ کۆمەڵگاکان کاردەکات بۆ ڕێگریکردن لە جیاکاری لەسەر بنەمای ڕەگەزی و برەو بە یەکسانی دەدات لەڕێگەی گەیشتن بە کچان و ژنانی گەنج کە زۆرترین کێشەیان هەیە و لە بوارە ئابووری و کۆمەڵایەتییە جیاوازەکاندا دوورخراونەتەوە. پرسە پەیوەندیدارەکانی ڕەگەز کە تایبەتن بە کچان و کوڕان دەستنیشان دەکرێن بۆ دڵنیابوون لە دابینکردن و چارەسەركردنی پێداویستییە تایبەتییەكان.
1 of 5
نوێترين سهرچاوهكان
1 / 11
سەرچاوەکان
٢٨ شوبات ٢٠٢٣
سەرچاوەکان
٣١ تشرینی یەکەم ٢٠٢٢
سەرچاوەکان
٢٢ کانونی یەکەم ٢٠٢١
سەرچاوەکان
٠٣ تشرینی یەکەم ٢٠٢١
1 / 11