قەوارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان له‌ عيراق

ڕێکخراوی خۆراک و كشتوکاڵ یەکێکە لە ئاژانسەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان کە سەرپەرشتی هەوڵە جیهانییەکانی لەناوبردنی هەژاری دەکات. ئامانجمان دابینکردنی ئاسایشی خۆراکە بۆ هەمووان بۆ دڵنیابوون لەوەی خۆراکی باشی ئاستبەرز دەگاتە هەموو خەڵک لەپێناو دابینکردنی ژیانێکی چالاک و تەندروست.

ئەرکی ڕێکخراوی نێودەوڵەتیی کار بریتییە لە پەرەپێدانی دادوەریی کۆمەڵایەتی و هەروەها ئەو یاسا مرۆڤی و کارانەی کە لەسەر ئاستی جیهان دانیان پێدا نراوە و کارکردن بۆ ئەو ئەرکەی کە بۆی دامەزراوە لەوەی کە دادوەری بەردی بناغەی ئاشتی سەرتاپاگیر و درێژخایەنە.

سندوقی دراوی نێودەوڵەتی ریکخراوێکە کە لە ١٨٩ ولات پێکهاتووە و کاردەکات بۆ هاریکاری دراوی جیهانی و سەقامگیری دارایی و ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی و پەرە بە زیادکردنی دامەزراندن و بووژانەوەی ئابوری درێژخایەن و کەمکردنەوەی هەژاری لە سەرانسەری جیهاندا دەدات.

رێکخراوی نێودەوڵەتیی کۆچ لە ساڵی ١٩٥١ەوە دامەزراوە بۆ سەرپەرشتیکردنی ڕێکخراوەکانی ناو حکومەت لە بواری کۆچ و هەروەها بۆ کارکردنی لەنزیکەوەش لەگەڵ هاوبەشکارە حکومی و ناحکومییەکاندا.

ئەرکی ئەم بنکەیە بەهێزکردنی گەشەپێدانی بەردەوام و گشتگیرانەی چالاکییە ئابورییەکانە و هەروەها بەشداربوونیشە لە بەدەستهێنانی ئامانجەکانی گەشەپێدانی بەردەوام. ئەم بنکەیە هەروەها کار بۆ دروستکردنی کاریگەریی بازرگانیش دەکات.

ئەم نووسینگەیە لەگەڵ هاوبەشکارەکانی بەشداری دەکات لە بەهاناوەچوونی کاریگەرییانەی مرۆیی لەڕێگەی هەماهەنگی و داکۆکیکردن و سیاسەت و بەڕێوەبردنی زانیاری و ئامراز و خزمەتەکانی دابینکردنی دارایی مرۆییەوە.

ئەرکی ئەم نووسینگەیە کارکردنە بۆ پاراستنی هەموو مافەکانی مرۆڤ بۆ هەموو خەڵک و یارمەتیدان لەسەر بەتواناکردنی خەڵک لەسەر تێگەیشتن لە مافەکانیان و هاوکاریکردنی ئەوانەش کە لە ڕێزگرتنی ئەم مافانە بەرپرسن بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئەو مافانە هەر هەموویان جێبەجێ کراون.

ئەم "بەرنامە" یە دەسەڵاتی پێشەنگی ژینگەیی جیهانییە لە داڕشتنی کارنامەی ژینگەیی و پەرەدان بە جێبەجێکردنی لایەنی ژینگەیی گەشەپێدانی بەردەوام لەناو سیستەمی نەتەوە یەکگرتووەکاندا.

کۆمسیۆنی ئابوری و کۆمەڵایەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ رۆژئاوای ئاسیا چوارچێوەیەک دادەریژێت بۆ دروستکردن و تێکهەڵکێشانی سیاسەتە کۆمەڵایەتییەکان بۆ وڵاتانی ئەندام و سەکۆیەکە بۆ کۆنگرە و هەماهەنگی و ماڵێکە بۆ شارەزایی و زانیاری و هەروەها چاودێرێکی زانیاریشە.

هابیتات بەرنامەیەکی نەتەوە یەکگرتووەکانە کە کار بۆ بەدەستهێنانی ئایندەیەکی باشتری شارنشینی دەکات . ئەرکەکەشی بریتییە لە دابینکردنی نشینگەی مرۆیی کە لە ڕووی کۆمەڵایەتی و ژینگەییەوە لەگەڵ کارکردنیش بۆ فەراهەمکردنی پەناگەی تەواو بۆ هەمووان.

ئەم رێکخراوە کار بۆ دابینکردنی یەکسانیی جێندەری و بەتواناکردنی ژنان دەکات. هەروەها ئەم رێکخراوە، وەک پێشەنگی جیهانی بۆ کچان و ژنان، بۆ خێراکردنی پێشڤەچوون لە دابینکردنی پێویستییەکانی کچان و ژنان لە سەرتاسەری جیهاندا دامەزراوە.

یونامی نێردەیەکی سیاسییە و ئەرکە پێسپێردراو (ماندێت)ەکەشی پیشکەشکردنی راوێژە بۆ حکومەتی عێراق بۆ بەرەوپێشبردنی دیالۆگی نیشتمانی و پێشکەشکردنی هاوکاری بۆ پرۆسەی هەڵبژاردن و ئاسانکاریکردن بۆ ئەنجامدانی گفتوگۆ لە ناوچەکە بۆ گەشەپێدانی مافی مرۆڤ و چاکسازیی یاسایی و دادوەری.

کۆنگرەی نەتەوە یەکگرتوەکان دەربارەی بازرگانی و پەرەپێدان ئەنجوومەنێکی نەتەوە یەکگرتووەکانە کە بەرپرسیارێتی مامەڵەکردنی لەگەڵ کاروباری ئابوری و پەرەپێدانی درێژخایەندا هەیە بە جەختکردنەوە لەسەر لایەنی بازرگانی و دارایی و وەبەرهێنان و تەکنۆلۆژیا. یارمەتی وڵاتە هەژارەکان دەدات بۆ بەشداریکردنێکی دادپەروە

ئەم بەرنامەیە، کە لە نزیکەی ١٧٠ وڵات و ناوچەدا هەیە، شانبەشانی پاراستنی گۆی زەوی کار بۆ بنبڕکردنی هەژاریش دەکات. ئێمە یارمەتی وڵاتان دەدەین لەسەر دروستکردنی سیاسەت و بەهرە و هاوبەشکاریی و دامودەزگای بەهێز بۆ درێژەدان بە پێشکەوتنەکانیان.

ئەرکی یونیسکۆ بەشداریکردنە لە دروستکردنی ئاشتی و بنبڕکردنی هەژاری و گەشەپێدانی درێژخایەن و گفتوگۆی نێوان کەلتورەکان لەڕێگەی پەروەردە و زانست و کەلتوور و پەیوەندییەکان و زانیارییەوە.

ئەمە ئاژانسێکی تەندروستیی سێکسی و وەچەخستنەوەیە. ئەرکی ئێمە دروستکردنی جیهانێکە کە تێیدا هەموو دووگیانییەک ویستراوە و هەموو منداڵبوونێک سەلامەتە و توانای هەر گەنجێکیش گەشەی پێدراوە.

ئەم کۆمیساریایە ئاژانسێکی جیهانیی نەتەوە یەکگرتووەکانە بۆ کاروباری پەنابەران و کاریش بۆ ڕزگارکردنی ژیانەکان و پاراستنی مافەکان و دروستکردنی ئایندەیەکی باشتر بۆ پەنابەران و ئاوارە ناوخۆییەکان و خەڵکی بێ دەوڵەت دەکات.

یونیسێف لە زیاتر لە ١٩٠ وڵات و ناوچەدا کار دەکات بۆ رزگارکردنی ژیانی منداڵان و داکۆکیکردن لە مافەکانیان و هەروەها یارمەتیدانیشیان لەسەر گەشەپێدانی توانا و بەهرەکانیان هەر لەسەرەتای منداڵییەوە تا دەگاتە قۆناغی هەرزەکاری. ئێمە هەرگیز واز ناهێنین.

تایبەتمەندیی ئەم ئاژانسەی نەتەوە یەکگرتووەکان گەشەپێدانی پیشەسازییە لەپێناو بنبڕکردنی هەژاری و جیهانگەراییەکی گشتگیر و پاراستنی بەردەوامی ژینگەش.

یونیتاد میکانیزمێکی سەربەخۆ و بێلایەنی نەتەوە یەکگرتووەکانە کە لەلایەن ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە ئەرکی پشتگیریکردنی هەوڵە ناوخۆییەکانی پێسپێردراوە بۆ بەتاوانبار ناساندنی ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش لەڕێگەی کۆکردنەوە و پاراستن و هەڵگرتنی بەڵگەکانەوە لەسەر ئەو کارانەی کە ڕەنگە بچنە خانەی ت

ئەم ڕێکخراوە کار دەکات بۆ لەناوبردنی هەڕەشەکانی مین و پاشماوەی تەقەمەنیی شەڕ و کەرەستەکانی تەقینەوە. ئەم ڕێکخراوە هەروەها کار بۆ ئەنجامدانی هەماهەنگی دەکات بۆ کاری مینی نەتەوە یەکگرتووەکان و سەرپەرشتیکردنی بەهاناوەچوون لەسەر ئاستی وڵات و پشتگیریکردن لە پەرەپێدانی ستاندەر و سیاسەت و شێوازەکان.

ئەرکی ئەم نووسینگە جیهانییە، کە لە هەموو ناوچەکانی جیهاندا لەڕێگەی تۆڕێک لە نووسینگەی مەیدانییەکانییەوە بوونی هەیە، کار بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەموو جۆرەکانی ماددەی هۆشبەر و تاوانە نێودەوڵەتییەکان دەکات.

ئەرکی ئێمە یارمەتیدانی خەڵکە لەسەر دروستکردنی ژیانێکی باشتر و هەروەها یارمەتیدانی وڵاتانیش بۆ بەدەستهێنانی ئاشتی و گەشەپێدانی بەردەوام.

رێکخراوێکی مرۆیی پێشەنگە لە رزگارکردنی ژیان و دابینکردنی یارمەتیی خۆراکی لە دۆخە تەنگەتاوییەکاندا بە کارکردن لەگەڵ کۆمەڵگایەکاندا لەپێناو باشکردنی خۆراکپێدان و بەدەستهێنانی بووژانەوە و بەرگریدا.

ئێمە کار دەکەین بۆ بنیاتنانی ئایندەیەکی باشتر و تەندروستتر بۆ هەموو خەڵک لەسەرتاسەری جیهاندا.

بە ئەندامیتی ١٨٩ وڵات و کارمەندانی لە ١٧٠ وڵاتی جیاواز و بوونی نووسینگە لە ١٣٠ وڵات، گروپی بانکی نێودەوڵەتی کارێکی هاوبەشی جیهانیی بێ وێنەیە؛ پێنج دەزگا کار لەسەر چارەسەریی درێژخایەن دەکەن بۆ کەمکردنەوەی هەژاری و بنیادنانی خۆشگوزەرانی هاوبەش لە وڵاتە هەژارەکاندا.