ئەمەش لەکاتی سەردانێکدا بوو بە هاوەڵیی بەڕێز محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق، بۆ سەنتەری ئۆپەراسیۆنەکانی سەرژمێری دانیشتوان لە وەزارەتی پلاندانان، کە تیایدا سەرۆك وەزیران و نوێنەری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان زانیاریی تێروتەسەلیان لەبارەی پڕۆسەکەی ئەمڕۆ و سبەی و شێوازەکانی کۆکردنەوەی زانیاری و نوێکردنەوە وەرگرت. لە کۆنگرەکەدا د.محەمەد تەمیمی، جێگری سەرۆك وەزیران و وەزیری پلاندانان، ئامادەبوو.دکتۆر ئەلحەسان ستایشی بەڕێوەبردنی پڕۆسەکە و هەوڵە گەورەکانی حکومەتی بۆ سەرخستنی پڕۆسەکە کرد و وتی: "ئەمە قۆناغێکی مێژووییە بۆ عێراق، ئەوەی ئەمڕۆ شاهیدی بووین هەنگاوێکی گرنگە بۆ داهاتووی عێراق، ئەم سەرژمێرییە ئامانجی گەشەپێدانە. پێشکەوتنی دەوڵەتان بە پلەی یەکەم پەیوەستە بە سەرژمێرییەوە. ئەو کارە پیشەییانەی ئەمڕۆ بینیمان متمانە بە پرۆسەکە و جددیەتی لە جێبەجێکردنیدا پشتڕاست دەکاتەوە بە هاوکاری تەکنیکی ڕێکخراوی UNFPA."دکتۆر ئەلحەسان هەوڵەکانی ئەو کارمەندانەی کە لە گەڕەکەکان کاردەکەن و ئامۆژگاری و هاوکاری تەکنیکی ڕێکخراوی UNFPA بۆ سەرکەوتنی پرۆسەکە بەرز نرخاند. داواشی لە هەموو لایەک کرد بەشداری بکەن و هاوکار بن لە پێناو بەرژەوەندی عێراق و گەلەکەی. بەڕێزیان ئاماژەی بەوەشکرد کە "ئەم سەرژمێرییە بۆ دەستەبەرکردنی مافەکان و دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە گشتیەکان و دابەشکردنی یەکسانی سەرچاوەکانە لە نێوان ناوچە جیاوازەکاندا و پلاندانانە لەسەر بنەمای پێوەرە زانستی و مۆدێرنەکان. بەناوی منەوە و بەناوی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە پیرۆزباییتان لێدەکەین و هیوای سەرکەوتنتان بۆ دەخوازین بۆ عێراقێکی باشتر."

لە سەنتەرەکەدا، نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لەگەڵ خاتوو ئیڤان فایەق جەبرۆ، وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عیراق، کۆبووەوە. لە گفتوگۆکاندا تیشک خرایە سەر پتەوکردنی هەماهەنگی و هاوکاری لەسەر پرسی گەڕاندنەوە و تێکەڵکردنەوەی ئاوەرەکان.نوێنەری تایبەت گەشتێکی بۆ ئەو دامەزراوەیە کرد کە لە ئێستادا نزیکەی ٢٠٠٠ کەس لەخۆدەگرێت کە لە کەمپی ئەلهۆل لە سوریا گەڕاونەتەوە و زۆربەیان ژن و منداڵن. کورتەیەك لە کارەکانی دەزگاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوبەشەکانیان خرایەڕوو، کە پشتگیری حکومەت دەکەن لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری و هەماهەنگی لەناو سەنتەرەکەدا. هەروەها لەگەڵ ژمارەیەك لە دانیشتووان کۆبووەوە بۆ گوێگرتن لە سەرنج و نیگەرانییەکان و هیواکانیان بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ، بە مەبەستی چارەسەرکردنی هەر نیگەرانییەك ئەگەر هەیانبێت.سەنتەری شیاندنەوە کە لە ژێر سەرپەرشتی وەزارەتی کۆچ و کۆچبەراندایە، لە مانگی ئایاری ٢٠٢١ەوە بووەتە شوێنێکی ترانزێت بۆ ژیانێکی نوێ بۆ زیاتر لە ١٠ هەزار کەس. هەندێك لەو خزمەتگوزارییانەی کە سەنتەرەکە پێشکەشی دەکات بریتین لە پاڵپشتی شیاندنەوە و تێکەڵکردنەوەی گەڕاوەکان، کە هاوکاری یاسایی لەخۆدەگرێت بۆ دەستڕاگەیشتن بە بەڵگەنامە مەدەنییەکان، و تەندروستی دەروونی و لایەنی دەروونی-کۆمەڵایەتی و پەروەردە و تەندروستی و بەهێزکردنی ئابووری و بەرنامەکانی بژێوی ژیان بۆ بەهێزکردنی تواناکانی ژیان و هەوڵەکان بۆ پەیوەستکردنەوەی گەڕاوەکان بە خێزان و کۆمەڵگاکانیان.بە ستایشکردنی هەوڵەکانی حکومەتی عێراق بۆ گەڕاندنەوەی هاوڵاتیانی وڵاتەکەی، دکتۆر ئەلحەسان تیشکی خستە سەر ئەو پێشکەوتنە بەرچاوانەی کە پێشتر بەدەست هاتوون، ئاماژەی بە ژمارەیەکی بەرچاوی ئەو کەسانە کرد کە پێشتر گەڕاونەتەوە و تێکەڵ بە کۆمەڵگاکان بوون سەرەڕای ئاستەنگە ئاڵۆزەکانی ئەمنی و یاسایی و مرۆیی. دکتۆر ئەلحەسان داوای گەڕانەوەی خێرا و سەلامەتی هەموو عێراقییەکانی کرد لە کەمپی ئەلهۆل.بەڕێزیان ئاماژەی بەوەشکرد کە "رێبازی چالاکانەی عیراق نموونەیەکی ئەرێنییە بۆ وڵاتانی دیکە کە پەیڕەوی بکەن. عیراقی ئەمڕۆ و عیراقی داهاتوو، نیشانی دەدات کە گەڕاندنەوەی بەرپرسیارانە بۆ وڵاتەکەیان مومکینە، بە دۆزینەوەی چارەسەری شکۆمەندانە لەسەر بنەماکانی لێپرسینەوە و یەکگرتنەوە و ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و کەرامەت". بەڕێزیان داوای لە گەلانی دیکەش کرد کە بە هەمان شێوە پەیڕەوی لێ بکەن و کردەوەی هاوشێوە بۆ هاووڵاتیانیان لە ئەلهۆل ئەنجام بدەن.نیوەی دانیشتووانی کەمپی ئەلهۆل عیراقین. دۆخی ئەوان هەم قەیرانی مرۆیی و هەم قەیرانی ئەمنییە. زیندانیکردنی درێژخایەن لەم جۆرە بارودۆخە سنووردار و ترسناکانەدا مەترسی زیاتری پاراستن و ئاسایش دروست دەکات لە گەڕانەوەیان بە شێوەیەکی کۆنترۆڵکراو و بە بەڕێوەبردنێکی باش و بە سەلامەتی و تێکەڵکردنەوەیان بە شێوەیەکی دروست لەگەڵ کۆمەڵگاکانیاندا.بە لەبەرچاوگرتنی ئەو ژمارە زۆرەی عێراقییەکان کە چاوەڕوانی گەڕانەوەن، بەردەوامی پشتیوانی نێودەوڵەتی لەسەر ئەم مەلەفە زۆر پێویستە بۆ دڵنیابوون لە گەڕاندنەوە و تێکەڵکردنەوەیان بە شێوەیەکی سەلامەت و بەردەوام کە شکۆمەندییان بپارێزێت.لای خۆیەوە بەڕێز غولام ئیسحاقزای، جێگری نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق و ڕێکخەری نیشتەجێ و ڕێکخەری کاروباری مرۆیی لە عێراق، وتی: "پێویستیی خێراکردنی پڕۆسەی گەڕانەوەی هاووڵاتیان لە ئەلهۆلەوە لە پێشینەی کارەکانە سەرەڕای ئاڵنگارییە گەورەکان کە ڕووبەڕووی عیراق دەبنەوە، لەوانەش ناسەقامگیری ناوچەیی و گۆڕانکاری بەرچاو لە پاڵپشتیی دارایی نێودەوڵەتیدا. ئەم کارە لەپێشینەیە زۆر گرینگە بە تایبەتی سەبارەت بە گروپە بێدەرەتانەکانی وەك منداڵانی بێ یاوەر و ژنانی ڕزگاربوو لە دەست توندوتیژی و قوربانیانی بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە."

ڕۆژی نەتەوە یەکگرتووەکان گرنگیی ئاشتی و سەقامگیری بۆ بەرژەوەندی مرۆڤایەتیمان بیردەخاتەوە. ئەو کەسانە لەبیر ناکەین کە لەم ڕێکخراوەدا خزمەتیان کردووە و ئەوانەی قوربانییەکی زۆریان داوە بۆ پشتیوانی لە ئاشتی و بەرقەرارکردنی ئاسایش و خۆشگوزەرانی.نەتەوە یەکگرتووەکان کاردەکات بۆ خزمەتکردنی خەڵک لە هێورکردنەوەی ململانێکان و لە کاتی ئاشتیدا، بە مەبەستی بەرەوپێشبردنی ئاشتی و دادپەروەری و گەشەپێدانی بەردەوام. لە عێراقیشدا ئەمەیە کە ئێمە دەیکەین: ئێمە خزمەت بە هەموو کەرتەکانی کۆمەڵگا دەکەین، لەڕێگەی گەشەپێدانی بەردەوام و پاڵپشتی و کردەوەی مرۆیی، هەروەها لەڕێگەی هەوڵدان بۆ بەرەوپێشبردنی مافەکانی مرۆڤ، هەروەک چۆن لە ماوەی ڕابردوودا لەگەڵ گەلی عێراق وەستاین لە کاتی ناکۆکییەکاندا.عێراق وەك ئەندامێکی دامەزرێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان ڕۆڵی خۆی دەگێڕێت لە بەرزڕاگرتنی ئەو بەها و بنەما و مافانەی کە لە پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکاندا کۆکراونەتەوە کە هەر ١٩٣ وڵاتی ئەندام پابەندبوون پێیەوە.ئەنتۆنیۆ گۆتێرێش، سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، لە پەیامەکەیدا لە ڕۆژی نەتەوە یەکگرتووەکاندا کورتەیەکی پێشکەشکرد دەربارەی ئێمە کێین و چی دەکەین. بەڕێزیان دەڵێت: "نەتەوە یەکگرتووەکان لەلایەن جیهانەوە بنیات نراوە بۆ جیهان. لە ساڵی ١٩٤٥ەوە شوێنی یەکگرتوویی وڵاتان بووە بۆ چارەسەرە جیهانییەکان سەبارەت بە کێشە جیهانییەکان".ئێمە هەموومان سەر بەم نەتەوە یەکگرتووانەین. شانازی بەم ڕۆژە دەکەین، یادی هەموو ئەو کەسانەش لەبیر ناکەین کە کاریان کرد بۆ بەرزڕاگرتنی ناو و بەهاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و بۆ بەرگریکردن لە ئاسایش و مافە بنەڕەتییەکانی هەموو مرۆڤایەتی. ڕۆژی نەتەوە یەکگرتووەکانتان شادبێت.

لە کاتێکدا هەرێمی کوردستانی عیراق چاوەڕوانی ئەنجامی کۆتاییە، سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان هانی هەموو سەرکردە سیاسییەکان و چین و توێژەکانی کۆمەڵگا دەدات بۆ بەردەوامبوون لە پاراستنی کەشێکی ئارام و داوا لە لایەنە سیاسییەکان دەکات کە هەر ناکۆکییەکی هەڵبژاردن لە ڕێگەی کەناڵە یاساییە دامەزراوەکانەوە چارەسەر بکەن و پڕۆسەی هەڵبژاردن تەواوبکەن بە پێکهێنانی حکومەتێکی گشتگیر بە زووترین کات. بەڕێزیان پابەندبوونی نەتەوە یەکگرتووەکان دووپات دەکاتەوە بۆ پشتگیریکردن لە هەوڵەکانی عێراق بۆ چەسپاندنی دەستکەوتە دیموکراسیەکان و بنیاتنانی داهاتوویەکی پڕشەنگدار بۆ گەلی عێراق.فەرحان حەق، جێگری وتەبێژی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکاننیویۆرك، ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤