پەرە بە گەشەی ئابووریی گشتگیر و درێژخایەن و  بەکاربردن و کاری شایستە بۆ هەمووان بدە

گەشەی ئابووریی گشتگیر و درێژخایەن دەبێتە مایەی دروستبوونی گەشەکردن و ڕەخساندنی هەلی کار بۆ هەمووان و هەروەها باشکردنی ستانداردەکانی ژیان.

کۆڤید-١٩ بووەتە مایەی تێکدانی ژیانی ملیاران کەس و هەڕەشە بۆ سەر ئابووریی جیهانیش. سندووقی دراوی نێودەوڵەتی پێشبینی پاشەکشەیەکی جیهانیی ئابووری خراپتر لە ساڵی ٢٠٠٩ دەکات بەو پێیەی لەدەستدانی کار زیاد دەکات و بەگوێرەی مەزەندەکانی رێکخراوی کاری جیهانیش نزیکەی نیوەی هێزی کار لە مەترسیی لەدەستدانی ژیاندایە.

هەتتا پێش سەرهەڵدانی پەتای کۆڤید-١٩ ش، لە هەر ٥ وڵاتێک یەکێکیان ببووە شوێنی ملیاران خەڵکی هەژار بەهۆی دابەزینی داهاتی تاک لە ساڵی ٢٠٢٠. ئێستا ئاسەوارەکانی پەتای کۆڤید-١٩ وەک پچڕانی بەرهەمهێنانی پیشەسازی و دابەزینی نرخی کەلوپەل و ناجێگیریی بازاڕی دارایی دەبنە مایەی پەکخستنی ئەو گەشەکردنە خاوەی کە پێشتر لە بواری ئابووریدا هەبوو.

بەهاناوەچوونی کۆڤید-١٩

پەتای کۆڤید-١٩ بووەتە مایەی پەکخستنێکی مێژوویی بواری ئابووری و هەروەها شکاندنی ئاستی پێوانەیی بۆ بێکاری و بێبەش بوون لەگەڵ دروستکردنی قەیرانێکی مرۆیی کە زەبری خۆی زیاتر بە توندی لە هەژاران دەدات. لە مانگی نیسانی ٢٠٢٠ دا نەتەوە یەکگرتووەکان چوارچێوەیەکی راگەیاند بۆ بەهاناوەچوونی بەپەلەی ئابووری و کۆمەڵایەتییانە بۆ بەهاناوەچوونی کۆڤید-١٩ وەک نەخشەڕێگایەک بۆ هاوکاریکردنی هەوڵەکانی وڵاتان بۆ بووژانەوەی ئابووری. ئەو هەروەها داوای زیادکردنی لەڕادەبەدەری هاریکاریی نێودەوڵەتی و پابەندیی سیاسی دەکات بۆ دڵنیابوون لەوەی کە خزمەتە بنەڕەتییەکان و پاراستنی کۆمەڵایەتی لە هەموو شوێنێک دابین کراوە. ئەم چوارچێوەی بەهاناوەچوونی ئابووری و کۆمەڵایەتی لە ٤ ئاراستەی کارکردن پێک دێت کە بریتین لە :-

• یه‌كه‌م : دڵنیابوون لەوەی کە خزمەتە بنەڕەتییەکان و سیستەمی پاراستنی تەندروستی تا ئێستاش هەر بەردەستن.
• دووەم : یارمەتیدانی خەڵک لەسەر خۆ ڕاهێنان لەسەر ناخۆشییەکان لەڕێگەی پاراستنی کۆمەڵایەتی و دابینکردنی خزمەتگوزارییە بنەڕەتییەکانەوە.
• سێهەم : پاراستنی کارەکان و هاوکاریکردنی پڕۆژە قەوارە بچووک و مامناوەندەکان و کارکەرانی کەرتی نافەرمی لەڕێگەی بەهاناوەچوونی ئابووری و بەرنامەی بووژانەوەوە.
• چوارەم : ڕێنمایی کردن لە زیادکردنی هاندانی دارایی پێویست بۆ سیاسەتی ئابووریی هەموەکی بۆ چینی هەرە هەژار و بەهێزکردنی بەهاناوەچوونی هەمەلایەنە و هەرێمی.
• پێنجەم : برەودان بە یەکڕیزی کۆمەڵایەتی و وەبەرهێنان لە هەڵسانەوەیەک کە لەلایەن کۆمەڵگاوە بەڕێوە  ببرێت و سیستەمەکانی بەهاناوەچوون.

ئەم ٥ ئاراستەیە بە درێژخایەنیی ژینگەیی بەهێز و یەکسانیی جێندەرییەوە بەیەکەوە گرێ دراون.

سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە هەڵسانەوە لە قەیرانی پەتای کۆڤید-١٩ پێویستە سەر بۆ چەندین ئابووری جۆراوجۆر بکێشێت.

بەدەر لە بەهاناوەچوونی بەپەلە بۆ قەیرانەکە، ئەم پەتایە پێویستە ببێتە هاندەرێک بۆ هێشتنەوەی دەسکەوتەکان و خێراکردنی جێبەجێکردنی چەندین ڕێوشوێن بۆ بەدیهێنانی گەشەپێدانی زیاتر درێژخایەن لە جیهاندا و بەتواناکردنی ئابووریی جیهانی بۆ بەرگەگرتنی ئاسەوارەکان لە داهاتوودا.