نوسینەوەی ئایندەیەکی باشتر: توانا دیجیتاڵییەکان بۆ گەنجان لە موسڵ، عێراق

لە هەوڵێكدا بۆ چارەکردنی بێکاریی گەنجان لە عێراق، رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەرەپێدانی پیشەسازی (یونیدۆ) پرۆژەی 'تواناکان لە بواری تەکنەلۆژیای دیجیتاڵی بۆ بەهێزکردنی کارپەیداکردن لە عێراق' کە لەلایەن حکومەتی نەمساوە تەمویل دەکرێت دەست پێ کرد. ئەم پرۆژەی پەنابەرانی گەنج و کەسانی ئاوارەی ناوخۆیی و ئاوارە گەڕاوەکان و کۆمەڵگا خانەخوێکانیش دەکاتە ئامانج. لە نیسانی ٢٠٢٥، راهێنانێکی ١٢ رۆژی لە شاری موسڵ، نەینەوا، ٢٠ بەشداربووی لە خۆی کۆکردەوە بە مەبەستی راهێنانیان لەسەر تواناکانی تایبەت بە کۆدسازی (نوسینەوەی کۆد) و، زانستەکانی پەیوەست بە رۆبۆت و، شارەزاییەکانی تایبەت بە پێشەنگی کار و پرۆژە. 

پرۆگرامی راهێنانەکە ووردە ووردە بەشداربووانی بە بابەتە ئاڵۆزەکان ئاشنا کرد، ئەمەیش بە جۆرێك کە هاوسەنگیی نێوان تێگەیشتنی تیۆری و ئەزموونی کرداری بپارێزێت. بەشداربووان فێری ئاردوینۆ بوون، کە سەکۆیەکە بە شێوەیەکی بەربڵاو بۆ پرۆژە ئەلیکترۆنییەکان بەکار دەهێنرێت و، بە سادەیی و گونجانی لە بەکارهێنانی زۆردا دەناسرێت. هەروەها فێری زمانەکانی سی/سی پڵەس پلەس (C/C++)ی تایبەت بە پرۆگرامسازی کران کە بە شێوەیەکی بەربڵاو لە پەرەپێدانی نەرمەکاڵادا (سۆفتوێردا) بەکار دەهێنرێن. 

نۆ وانەی یەکەمی راهێنانەکە بنچینەکانی کۆدسازی (نوسینەوەی کۆد) و پرۆگرامسازی لە خۆ گرتبوو و، بەشداربووان هەندێك ئاشنیاییان لەسەر بنەماکانی ماتۆڕ و، کۆنترۆڵکردنی جووڵەی رۆبۆت و، بەکارهێنانی یەکەکانی دەرهاوێشتە و، شاشەی کریساڵیی شل (LCD) پەیدا کرد. هەر یەکە لە ئەو وانە تەکنیکییانە جەختیان دەخستە سەر ئەزموونکردن و بەهێزکردنی باوەڕبەخۆبوونیان لە لۆجیکی پرۆگرامسازی و، چارەسەرکردنی ئەلیکترۆنی و، بەکارهێنانە بنەڕەتییەکانی کایە میکانیکی و ئەلیکترۆنییەکان. 

بۆ تەواوکردنی رەوتە تەکنیکییەکەی، سێ رۆژی کۆتایی چڕکرابوون لەسەر پەرەپێدانی توانا و شارەزاییە كارییەکان. مەبەستی ئەم وانانە وەها بوون کە دەیانویست عەقڵییەتی پێشەنگی و خاوەندارێتیکردنی کار و پرۆژە بچەسپێنن و، ئەو ئامرازە بنچینەییانە پێشکەش بە بەشداربووان بکەن کە پێویستن بۆ خەمڵاندن و، پلاندان و، بەڕێوەبردنی کار و پرۆژە بچوکەکان. ئامانجەکە ئەوەبوو یارمەتی بەشداربووان بدرێت تا لە رۆڵی خاوەن و پێشەنگانی کار و پرۆژە تێبگەن سەبارەت بە پەرەپێدانی ئابوری و هاندنانیان بۆ ئەوەی بە ووردی بیر بکەنەوە سەبارەت بە دەستپێکردن و هێشتنەوەی کارەکانی خۆیان لە رێگەی پەیوەستکردنی توانا و شارەزاییە تەکنیکییەکان بە دەرفەتە ئابورییەکانی جیهانی راستەقینەوە. هەروەها ئەم وانانە هەندێك کاتیشیان بۆ بنچینەکانی هەڵگرتنی تۆماری دارایی و، ئامادەکردنی بودجە و، پێشبینیکردنی قازانجەکان تەرخان کردبوو. 

سەنا مەشکور، راوێژکاری یاسایی لە بەڕێوەبەرایەتی پەرەپێدانی پیشەسازی و رێکخستنی سەر بە وەزارەتی پیشەسازی و کانزاکنی عێراق، ستایشی پرۆگرامەکەی کرد و جەختی لە گرنگیی خاوەندارێتی و پێشەنگیی کار و پرۆژە بۆ ئەو گەنجانە کردەوە کە رووبەڕووی تەحەدا و ئاڵنگاریی گەورە بوونەتەوە لە دەستپێکردنی کار و پرۆژەکانی خۆیان. 

"تەکنەلۆژیای دیجیتاڵی تا دێت پێویستتر دەبێت بۆ ئیلهامبەخشین بە پێشەنگانی کار و پرۆژە تاکو تەبەنیی داهێنان و گەشەکردن و بەردەوامیی بکەن،" خاتوو سەنا وەهای باس کرد. 

بەشداربووان پێشکەوتنی بەرچاویان لە ماوەی راهێنانەکەدا بە خۆوە بینی. زەهرا لوئەی، تازە دەرچوویەکی کۆلێژی زانستەکانی سەر بە زانکۆی موسڵ و مامۆستایەکی تایبەت، بە ئەو ئامانجەوە بەشداریی لە راهێنانەکەدا کرد کە کارێکی تەواو دەوام (فول تایم) بۆ خۆی دەستەبەر بکات. ئەگەرچی لە زانکۆ فێری تیۆریی کۆدسازی بووە و حەزی کردووە بە فێرکردنی قوتابییەکانی لەبارەی ئەم بابەتەوە، بەڵام ئەو پێشتر گرفتی هەبوو لە بەستنەوەی بنەماکانی کۆدسازی بە بەکارهێنانە کردارییەکانەوە. لە پاش تەواوکردنی ئەم راهێنانەوە، باوەڕبەخۆبوونی خۆی نیشان دا سەبارەت بە تواناکانی بۆ فێرکردنی پرۆژە کردارییەکان و پەرەپێدانی ئەو چارەسەرانەی لەسەر بنەمای تەکنەلۆژیا پێشنیار دەکرێن. 

لە خستنەڕووی ئەزموونی خۆیدا، زەهرا وەهای باس کرد، "هەرە بەسوودترین بەشی راهێنانەکە بریتی بوو لە پرۆژەکە، کە تێیدا ئێمە هەستەوەرمان بۆ رادەی شێ و، پلەی گەرمی و، دەنگ و، دوکەڵ دانا. ئێستا من دەتوانم بێ هیچ یارمەتییەك پارچەکانی پێکەوە بنێم."

زەهرا باوەڕی وەهایە کە پێویستە گەنجانی بێکار بە دوای دەرفەتە نوێیەکانی ناو تەکنەلۆژیا دیجیتاڵییەکاندا بگەڕێن. ئێستا کە ئاشنا بووە بە پێکهاتەکانی پێشەنگیی کار و پرۆژەی تایبەت بە پرۆگرامەکە، ئەو دەیەوێت نوسینگەیەکی وانەووتنەوەی تایبەت بکاتەوە و کاری مامۆستاییە سەرپێییەکەی بگۆڕێت بۆ کارێك کە جێگیرتر و بەردەوامتر بێت. ئەوەیشی ووت کە، "وانەکانی تایبەت بە پێشەنگی کار و پرۆژە ئەو توانایەیان بە من بەخشی کە پێویستییەکانی خۆم و کڕیارانیش دەستنیشان و چارە بکەم؛ ئەمەیش بە بەکارهێنانی شارەزایی و لێهاتووییم لە تەکنەلۆژیا و ئەو دەرفەتە ئابورییانەی بەردەوام دونیای دیجیتاڵیدا لە پەرەسەندندایە."

عێراق لە ئێستادا دەستوپەنجەی لەگەڵ تەحەدا ئابورییە گەورەکانی وەك رێژەی بەرزی بێکاری و، برسێتیی بەربڵاو و، سنورداریی دەرفەتەکانی کار نەرم دەکات. هەروەها وڵات رووبەڕووی ناسەقامگیری ئەمنی و ناجێگیریی سیاسیی بەردەوام بووەتەوە کە دونیای ئابوری هێندەی تر ئاڵۆز دەکەن. 

گەنجانی خوار تەمەنی ٢٤ ساڵ رێژەی ٥٧.٩٪ی دانیشتوانی عێراق پێك دەهێنن. بێکاری خەمێکی گەورەی ئەم پێکهاتە دیمۆگرافییەیە، بە تایبەتتریش بۆ ئافرەتانی گەنج. بە گوێرەی رێکخراوی کاری نێودەولەتی (ILO)، رێژەی مەزەندەکراوی گەنجانی بێکار بریتی بووە لە ٢٧.٨٪ بۆ کوڕان و ٦٣.٣٪یش بۆ کچان. 

تەکنەلۆژیا دیجیتاڵییەکان توانایەکی شاراوەی گەورەیان تێدایە بۆ دروستکردنی دەرفەتی کار و بەهێزکردنی توانای تێکەڵبوونی ئابوری. لە رێگەی پێشکەشکردنی دۆخی خوازراوە بۆ کارکردن، وەك دەوامی ئاسانتر و کارکردن لە دوورەوە، دەتوانن یارمەتیدەر بن لە بچوککردنەوەی ئەو بۆشاییە جێندەرییەدا. تا دێت زۆرێك لە گەنجانی عێراقی ئارەزووییان زیاتر دەبێت بۆ شوێنکەوتنی ئەو کارانەی لە تەکنەلۆژیای زانیاری و پەیوەندیدا (ICT) هەن، لەبەر ئەوەی کە لە دەرفەتەکانی ئەم بوارە تێدەگەن. 

وەلید رائد، کە قوتابییەکی پەیمانگای تەکنیکیی موسڵە، بەشداریی لە ئەم راهێنانەدا کرد. پێشتر هیچ پاشخانێكی لەبارەی کۆدسازی نەبووە، بەڵام وەك ئەوەی خۆی باسی دەکات ئەو راهێنانە چەند ئاسۆیەکی نوێی بۆ کردەوە. بە هەڵچنین لەسەر ئەوەی کە فێری بووە، وەلید پرۆژەیەکی دیزاین و ساز کرد بۆ یارمەتیدانی کەسانی نابیست و گوێقورس، ئەمەیش لە رێگەی بەکارهێنانی چەند هەستەوەرێکی دەنگی و، زیرەکی دەستکرد و، شاشەیەکی کریستاڵی (LCD). 

"چێژم لە کاتەکانی ئەم راهێنانە وەرگرت، بە تایبەتیش لەبەر ئەوەی کە نمونەی کردارییان بە تیۆرییەکانەوە دەبەستەوە. دیدگای منیان لەبارەی توانا و ئەگەرەکانی بواری تەکنەلۆژیا گۆڕی،" وەلید وەهای باس کرد. 

عەبدولکەریم ئەحمەد، کە لە راهێنانەکەدا مامۆستای پرۆگرامسازیی سی/سی پڵەس پڵەس (C/C++)ە، ستایشی پێشوەچوونی بەشداربووانی کرد و ووتی: "ئێمە باوەڕبەخۆبوونی بەشداربووانمان بە روونی دەبینی. تا لە کۆتایی راهێنانەکە نزیکتر دەبووینەوە، پەیوەندی و تێکەڵبوونیان لەگەڵ یەکدیدا باشتر دەبوو. بەشداربووان توانا و دەستپێشخەرییەکانی خۆیانیان خستەڕوو بۆ ئەوەی ئەو سەرچاوانەی دەرامەت پێشکەش بکەن کە بەردەوامتر و هەمیشەییترن."

بە پێشکەشکردنی توانا و شارەزایی پێویست بە کەسانی گەنج، ئەم پرۆژەیەی نەمسا و یونیدۆ 'تواناکان لە بواری تەکنەلۆژیای دیجیتاڵی بۆ بەهێزکردنی کارپەیداکردن لە عێراقدا' ئەوەی سەلماند کە هاندەرێکی بەهێزە بۆ لەخۆگرتنی کۆمەڵگایەکی گشتگیرتر و جیگیرتر و، لە ئاکامیشدا بۆ بەشداریکردن لە باشبوون و خۆشگوزەرانی خەڵکی عێراق.