عێراق : نەتەوە یەکگرتووەکان باس لە مەینەتیەکانی خۆپێشاندەرە ڕفێندراوەکان دەکات و دەستخۆشیش لەو بەڵێنە دەکات کە حکومەت داویەتی بە ئەنجامدانی لیکۆڵینەوەکان و قەرەبوو کردنەوەی قوربانیان

نووسینگەی مافەکانی مرۆڤی نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هاریکاری عێراق (یونامی) لە چوارەمین ڕاپۆرتیدا ١٢٣ کەیسی ڕفاندنی کەسەکانی تۆمارکردووە کە لە ماوەی نێوان ١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ و ٢١ی ئاداری ٢٠٢٠ روویانداوە . ٩٨ کەسیان ئازاد کراون و چارەنووسی ٢٥ کەسیشیان تا ئێستا نادیارە.



هەر لەسەرەتای سەر‌هەلدانی خۆپێشاندانەکان لەدەستپێکی مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ دا نەتەوە یەکگرتووەکان مردنی ٤٩٠ چالاکوان و برینداربوونی ٧٧٨٣ تریشی دووپات کردەوە . زۆرینەی خۆپێشاندەران گەنجانی بێکار بوون و داوایان دەکرد ڕێز لە مافە ئابووری و کۆمەلایەتییەکانیان بگیرێت. خۆپێشاندانەکان بەردەوام بوون تەنانەت تا دواى ئەوکاتەش کە پەتای ڤایرۆسی کۆڕۆنا لە وڵاتدا بڵاو بۆوە.

ڕاپۆڕتەکە بەکورتی دەڵێت " بەردەوامی نەبوونی لێپرسینەوە لەهەمبەر ئەم کردارانەدا کە لە ڕاپۆڕتەکانی تایبەت بە پێشێلکاری و خراپ مامەڵە کردن دا هاتوون هۆکارە بۆ بڵاوبوونەوەی دیاردەی دەربازبوون لە سزاکان."



جینین هێنیس – پلاسخارت ، نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەربارەی ئەم بابەتە وتی" پێکهێنانی لێژنەیەکی باڵای لێکۆڵینەوە لە راستیەکان بۆ لێکۆڵینەوە لە زەرەر و زیانەکانی پەیوەست پێیان لە لایەن حکومەتی نوێوە هەنگاوێکی گرنگە بەرەو دادپەروەری و لێپیچینەوە . پابەند بوونی حکومەت بە فەراهەم کردنی چارەسەری پزیشکی بۆ خۆپێشاندەرە بەرکەوتووەکان و قەرەبووکردنەوەی خانەوادەی قوربانیان کارێکی هاندەرە."



ڕاپۆرتەکە ئاماژە بەوەش دەکات کە کردەکانی ڕفاندن و بێسەروشوێن کردن لە نێو چەندین ڕووداوی تر ڕوویانداوە ، کە پێشێلکاری و خەراپ مامەلەى تری تێدا بووە ، و چالاکوان و خۆپێشاندەران تیایدا کرابوونە ئامانج وەکو کردەکانی کوشتنی بە ئەنقەست و تەقەکردن و هێرش کردن بە چەقۆ و هەڕەشە کردن و تۆقاندن و بەکارهێنانی لە ڕادەبەدەری هێز لە شوێنی خۆپێشاندانەکان.

هیچ یەکێک لە ڕفێندراوەکان ئەوانەی چاوپێکەوتنیان لەگەڵ کرابوو ، ناسنامەی ئەوانەی بەرپرس بوون لە ڕفاندنیان نەدەزانی ، هەرچەندە زۆرێکیان وایان مەزەندە دەکرد کە "میلیشیاکان" لەم کارانە تێوەگڵاون ، هەروەها بڕواشیان نەبوو چ بەوەی هێزەکانی ئاسایشی عێراقی یانیش باندە ئاساییەکانی تاوانکردن ڕاستەوخۆ بەرپرس بن .



ڕاپۆرتەکە مەزەندە ناکات کێ لە پشت کردەکانی ڕفاندنە و ئاماژەش بەوە دەکات کە چەکدارانی ڕێکخراو لە ئاستێکی باڵا و ئەوانەی توانای گەیشتنیان بە سەرچاوەکان هەیە لەم کردارانە تێوەگڵاون .



ڕاپۆرتەکە چەند ڕاسپاردەیەکی سنووردار ئاراستەی حکومەتی عێراق دەکات لەوانە :



• هەوڵدانی دەستبەجێ بۆ جێبەجێیکردنی پابەندییەکان بە گوێرەی یاسای نێودەوڵەتی،لە نێویشیاندا خستنە گەڕی گشت تواناکان بۆ دۆزینەوەی ئەو خۆپێشاندەر و چالاکوانانەی تا ئێستا بێسەروشوێنن.

• دەست بەجێ گرتنەبەری ڕێوشوێنی تایبەت بۆ پاراستنی خۆپێشاندەران و چالاکوانان لە ڕفاندن .

• دەستبەجێ گرتنەبەری رێکارەکان بۆ لێکۆلێنەوە لە کەیسەکانی ڕفاندن و بێسەرو شوێن کردن و ئەشکەنجەدان / مامەڵەی خراپ و ناشایستە و دادگایی کردنی تاوانباران.

• ناساندن و دەستنیشانکردنی ئەوەی بە لایەنی سێیەم ناو دەبرێت یانیش گروپە چەکدارەکان یان میلیشیا بەرپرسەکان لە کەیسەکانی ڕفاندن.

راپۆرته‌كه‌ به‌ زمانى ئينگليزى: English